Ανδριάντες κ.λπ

Σαν βγεις στον πηγαιμό (ή κι ερχομό) για την ιστορική έδρα του Δήμου Κοζανιτών, ήγουν την «πόλη» της Αιανής θα περάσεις αναγκαστικά κάτω από το μέγα Πλάτανο της Λευκοπηγής διακηρυγμένο μνημείο της φύσης. Δύο γραφειοκρατικά θεσπίσματα της διοίκησης χωρίς κανένα πρακτικό αντίκρισμα επί της ουσίας. Λίγο ίσως σταματήσεις έξω από την πόλη στο μνημείο Εθνικής Αντίστασης περιοχή Νταμάρια στην Παναγία. Εκεί δεσπόζει ο εντυπωσιακός εις την αγριάδα όψεως κι ιδεολογική αποφασιστικότητα, ανδριάντας του μητροπολίτη Ιωακείμ (Αποστολίδη) πνευματικού ηγέτη του ΕΑΜ – ΕΛΑΣ κ. λπ. (άλλο ιδεολόγημα κι αυτό). Το μνημείο εν γένει κι όχι μόνον ο ανδριάντας, είναι σοσιαλιστικού ρεαλισμού στην τεχνική κι αισθητική του παρόμοιο με δεκάδες άλλα στην Ελλαδική ενδοχώρα μετά το 1981. Φαίνεται πως βγήκαν από την ίδιο γλυπτικό καλούπι. Ο ανδριάντας βρήκε τη θέση που του αξίζει μετά την πλατεία, τη διάλυσή και την επανασύστασή του και με τη φασαρία περί του που θα ξαναστηθεί. Είναι στην άκρη της πόλεως όπως δηλ. ήταν και στη άκρη της ιστορίας της Κοζάνης ο δεσπότης, αφού ελάχιστα προσέφερε σ’ αυτήν, τον καιρό της «δεσποτείας» του για να δικαιούται τοιαύτης μεγάλης γλυπτικής τιμής. Ο Ιωακείμ ήταν μια εκρηκτική προσωπικότητα με βίο έντονο κι ασφυκτιούσε στην επαρχία, στην τότε μικρή πόλη και μητρόπολη, ονειρευόταν μεγάλες μητροπόλεις. Οπως κι ο διάδοχός του Κ. Πλατής που έφυγε για Πάτρα. Θήτευσε σχεδόν σε όλα τα πολιτικά δόγματα κι επιδίωξε με κάθε τρόπο να βρει μεγαλύτερα ποίμνια. Δεν ήταν εκείνη η «μεγάλη» προσωπικότητα στην ιστορία της Κοζάνης τουλάχιστον στην ακολουθία των μητροπολιτών. Αν σε κάποιον μητροπολίτη θα έπρεπε να σταθεί η νεότερη ιστορία της θα μπορούσαμε ν’ αναφέρουμε τον Βενιαμίν ο οποίος έσωσε στην κυριολεξία την Κοζάνη από τον αφανισμό της το 1822. Ο Αμπαλαμπούτ πασάς κυνηγούσε τους Ναουσαίους μετά την καταστροφή της πόλης. Οι Κοζανίτες έσωσαν αυτούς κι ο Μητροπολίτης με τον «τρόπο» του την πόλη της Κοζάνης.

Δρόμοι παλιοί...

Παραμονή Σαμαρείτιδος, ήγουν αγίας Φωτεινής/ πήρα το δρόμο τον αρχαίο να βρω ό, τι αγαπούσα/ πέτρες, δένδρα, πευκοβελόνες μνήμης μακρινής/ το ρίγος το παλιό που εις μάτην πλέον λαχταρούσα

Η “φυγή” του ζωγράφου Θάνου Καλαμπούκα στο επέκεινα

“Έφυγε από τη ζωή ο 67χρονος Κοζανίτης ζωγράφος Θάνος Καλαμπούκας”, έλεγε η είδηση. Τον είχαμε, είχα δηλαδή, χάσει τα τελευταία 20 χρόνια. Οπως μαθαίνω τώρα που δεν ζει από προχτές, ζούσε στην Αμερική. Κάποτε ήταν από τους πλέον τακτικούς επισκέπτες και ζεστούς φίλους της Παρέμβασης. Τα έργα του υπήρχαν στα γραφεία της σε μια κάποια οιονεί διαρκή έκθεση και όποτε τα χρειαζόταν τα προωθούσε όπου κι όπως αυτός νόμιζε με αντισυμβατικούς εντελώς τρόπους ζωγραφικής διαχείρισης. Μια καθαρή κι άδολη καλλιτεχνική ματιά σε ένα βίο δύσκολο σε κάθε καλλιτέχνη που προσπαθεί να ζήσει από την τέχνη του στην οποία κυριαρχούσε η πλατιά ανεικονική επιφάνεια που όμως είχε μια εικαστική αισθητική ενότητα που κρατούσε το μάτι. Πραγματοποίησε πολλές εκθέσεις στην Κοζάνη στην Ελλάδα και εις την ξένην. Αντιγράφω εαυτόν από ένα παλιό μου κείμενο στην “Παρέμβαση”. “…. Οπως έκανε άλλοτε ένας άλλος καλός καλλιτέχνης των μεγάλων επιφανειών («και των μεγάλων πόντων») κ. Θάνος Καλαμπούκας (Αta), άψογος χειριστής του ρολού (που ταξιδεύει άραγε;) ο οποίος πουλούσε τα έργα του ακόμα και με το μέτρο και το πριόνι όταν χρειαζόταν να κόψει τεμάχιό τους αν ολόκληρος ο πίνακας ερχόταν μεγάλος στο σαλόνι της όποιας κυρίας …αγοράστριας. Διότι αυτά είναι της τέχνης τα φαρμάκια και τα μαρτύρια, να υφίσταται κάποτε και πριονισμόν, όπως οι μάρτυρες της ορθοδόξου ημών πίστεως και πατρίδος”. Τα έργα, οι πίνακες του στα σπίτια, τα σαλόνια, τα γραφεία άλλοτε σαν μια παλίρροια κι άλλοτε άμπωτη συναισθημάτων, θα θυμίζουν την αύρα του είναι του και της τέχνης του. Μια ληξιπρόθεσμη λύπη μας άφησε η φυγή του...

"Θα ξαναρθείς..."

Μας το θύμισε οι υπηρεσίες του ΦΒ πως κάποτε υπήρχε κι αυτή η έκθεση βιβλίου. Αλέξανδρος από Δράμα, Αντώνιος από Αι-Κατερίνη, Χλόη εκ Θεσσαλονίκης "Θα ξανάρθεις δεν μπορεί παρά μια μέρα να ξανάρθεις..."

Βασιλικής...

Η οδός ΒΑΣΙΛΙΚΗΣ δεσπόζει στην άνω πόλη της Κοζάνης στα Ηπειρώτικα δηλονότι. Αυτοί που ονομάσανε τοιουτοτρόπως την οδό το έκαναν επειδή ήξεραν γράμματα και ιστορία τοπική κι εν γένει για να τιμήσουν την Βασιλική Κονταξή (1789-1834) τελευταία σύζυγο του Αλή Πασιά. Αυτή συνελήφθη στα 19της κι ο Αλής καταγοητευθείς από τη ομορφιά της όχι μόνον δεν την έπνιξε στη λίμνη, όπως έκανε με την κυρά Φροσύνη στις 11 Ιανουαρίου 1803, αλλά προήγαγε σε σύζυγο αν και είχε κι επίσημη παρόμοια την Εμινέ. Επέτρεψε σ’ αυτή να διατηρήσει τη χριστιανική της πίστη κι εξασκούσε σημαντική επιρροή προς όφελος των Ελλήνων. Του συμπαραστάθηκε ως τις τελευταίες του στιγμές όταν πολιορκούνταν από τα σουλτανικά στρατεύματα. Μετά το θάνατο του Αλή σώθηκε με ενέργειες του Πατριάρχου. Αυτά λέει η ιστορία κι η παράδοση. Πριν χρόνια φωστήρες της πόλεως και Δήμου Κοζάνης σε μια πολυσέλιδη εισηγητική τους έκθεση (υπηρεσία ήταν η ΔΕΜΚΟ) αναφέρονταν όλοι οι δρόμοι με ένα μικρό αιτιολογικό του τι αντιπροσώπευε επί του ιστορικού ή άλλου τινός η κάθε μία. Ετσι γράφαν πως η οδός «Βασιλικής» πήρε το όνομά της από τον «Αρχιτεκτονικό ρυθμό των ρωμαϊκών δημοσίων κτιρίων και της χριστιανικής εκκλησίας». Τόσον άσχετοι και τόσον για γέλια ήταν η όλη έκθεση που ψηφίστηκε ομόφωνα από το Δημοτικό Συμβούλιο με τις συνήθως σπαρταριστές αιτιολογήσεις των οδών. Αλλά όταν η πόλη στερείται του απαραίτητου επιστημονικού βοηθητικού της προσωπικού οι ανοήμονες της δημοτικοϋπαλληλίας ανοίγουν την εγκυκλοπαίδεια όποιον πάρει η μπάλα.

Πέτρα

Είχα να τη δω από κοντά κάπου πέντε(;) χρόνια... Ομως ο,τι σαν πέτρα νιώθεται κρατά σχεδον σιωνια...

Ηλίας Βράζας, απών!

Μορφή λες βγήκε από τη Γραφή/ των προφητών και των διασαλεμένων/ Από τα μέρη μας τα δυτικομακεδονικά/ η καταγωγή γονέγων του, πολιτικών προσφύγων/ Καθηγητής φιλοσοφίας/ στο πανεπιστήμιο Βρότλαβ Πολωνίας/ Τον ηύρα στο Νεστόριο στο πάρκο/ Εθνικής συμφιλιώσεως(!) που λεν/ Στο Β’ Συμπόσιο Λογοτεχνίας της Κοζάνης/ Ήρθε αυτοβούλως και για τον Καζαντζάκη μίλησε / Εκτοτε λέγαμε λόγια στο τηλέφωνο./ Τώρα εκεί που πήγε ο Ηλίας Βράζας/ δεν έχει τηλέφωνο/ Μόνον κάτι σκόρπιες μνήμες / θα ξεθωριάζουν με τον καιρό...

Λασσάνης Γεωργιος κ.λπ.

Διάβαζα στο μόλις κυκλοφορήσαν τχ. της μηνιαίας πολιτικής και πνευματικής επιθεώρησης «the books’ journal” τχ. 119 Μάιος 2021, το άρθρο του Βαγγέλη Κουμπούλη με τον τίτλο «Το 1821 στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών» στο οποίο ο σ. κάνει ένα «περίπατο» ανάμεσα από τους τάφους των ηρώων του 1821 στην ιστορία τους και όπως μεταχειρίζονται τη μνήμη αυτών οι σημερινοί νεοέλληνες. Γράφει: «Λίγο πιο πίσω από τον τάφο του Παναγή Τσαλδάρη, βρίσκεται θαμμένος ο Γεώργιος Λασσάνης, από την Κοζάνη, κάτω από το όνομα του οποίου αναφέρονται οι ιδιότητες του : «Φιλικός, Ιερολοχίτης». Δύσκολα παρατηρεί κανείς το μνήμα. Μέλος της Φιλικής Εταιρείας, προσωπικός υπασπιστής του Αλέξανδρου Υψηλάντη, έφτασε στην Ελλάδα το 1828, πολέμησε με τον Δημήτριο Υψηλάντη και μετά την ανεξαρτησία κατέλαβε διάφορα δημόσια αξιώματα έως και υπουργός». Η φράση «Δύσκολα παρατηρεί κανείς το μνήμα» δείχνει απλή εγκατάλειψη κι αυτό είναι μια αδικία Ιστορική. Ο Γ. Λασσάνης είναι ο τοπικός μας ήρωας. Μήπως ο Δήμος θα μπορούσε σε συνεργασία με το Σύλλογο Κοζανιτών Αθηνών, που φέρει και το όνομα του ήρωος, να φροντίσουν κάπως αυτόν, έτσι ώστε να μπορεί ο περιηγητής της ιστορίας να «παρατηρεί» αυτόν και δι’ αυτού την ηρωική εκδοχή της ιστορίας της Κοζάνης.

Πέφτει...

Πως πέφτει η νυχτα αθόρυβα όπως τα ώριμα τα φύλλα / Όπως ο καιρός περνα χωρίς να φέρνει καμμία «ανατριχίλα»

Επιστροφή...

Με άφατον συγκίνηση στον ανενεργό Σ.Σταθμό επιστρέφω/ Στην τέχνη της επιτόπιας φυγής ήγουν προστρεχω/ -Που ήσουν τόσο καιρό δεν είχα με ποιον να σιωπήσω;/ Δε μίλησα μον’ έσκυψα τις ράγες-μνήμες να φιλήσω.../

Το ρυάκι...

Εκείνο το ρυάκι θα αναζητώ που δίπλα η ζωή κυλούσε/ Κι η φτερωτή του νερόμυλου τις μερες μας γυρνούσε

Ιδανικός ή δανεικός

Θα μείνω παντα ιδανικός κι ανάξιος της μάσκας εραστης/ Ώσπου να σφυρίξουν οι αρμόδιοι λήξη της πανδημίας / Δις ήδη διατρυπηθείς κι έχεις από κάπου να πιαστείς/ Στο ταξίδι για Μαντρας, Σιγκαπούρη τις τραγικές Ινδίες/

Παρασκευές...

Οι Παρασκευές μπορεί να είναι Μεγάλες/ ή λάμπουσες από Χαιρετισμούς/ ακόμα κι αν περιέχουν τον αριθμό 13 (ε, και...)/ Αλλά αυτή που σηματοδοτεί / την «Επανάληψη της δόσης»/ - σήμερα θέλω να πω/ 14η Μαϊου που εορτάζουν καμιά 12ρια ελάσσονες άγιοι- / άρα και τη δειλή «Επιστροφή» μας, / είναι ας την πούμε η γλυκυτάτη/ Οπως λ. χ. το ομώνυμο προσκυνητάρι / με την παλιά αμυγδαλιά/ σημείο από το οποίο παρατηρώ ενίοτε/ της Δύσης τα καμώματα/ και τη βρίσκω ορισμένως/

Πολυβολεία...

Ημέρα μητέρα

Εμαγειρευσεν χιλιάδες χιλιάδων φορές αλλά σήμερα αντίΠασχα και ψηλάφησης του Θωμά εμαγειρευσαμεν ημεις . Υιός μάνας σύζυγος μητέρας πατήρ μανούλας να πω ευτυχία, υπερβολή, ευλογία ομως ναι...

Μελανοδοχείον...

Με την ταχύρυθμη ανάγνωση/ διεξήλθα το βιβλίο του Ν. Μπακουνάκη/ «Οταν έπεσα στο μελανοδοχείον»/ εκδ. Πόλις απ’ του κυρίου Ν. Γκιώνη τον οίκο./ Θυμήθηκα/ τη γεραρά Θεά Εστία στην ΕΣΤΙΑ της,/ Μάνια Καραϊτίδη, με τον παλαιό χάρτη των Βαλκανίων/ την υποβλητική ατμοσφαίρα της/ παρέα με τον γέροντα Αγγελον Βλάχο δασύτριχον/ «Δυσπνέουμε αγαπητέ» να απαντά./ Τον Κλ.. Μάγκρις με το «Δούναβή» του/ στη Διεθνή έκθεση βιβλίου Θεσσαλονίκης/ 27 Μαίου 2006 – α, οι ωραίοι μας χρόνοι-/ «που απαντούσε σε ερωτήσεις με διαλέξεις»/ κι άλλα λίαν ωραία/ περί εκδόσεων, βιβλίων κι ανθρωποκαταστάσεων...

Συνθρόισμα

Πασχαλινό σύνθρόισμα έριξε της κυδωνιάς τα φύλλα/ Αύρα θεού λες περάσε κι άφησε γλυκιάν ανατριχίλα

Β' του Πάσχα

Δευτέρα του Πάσχα αγιου Γεωργίου κι αγιου Μάρκου ερχόμενη/ Στην πλατεια Μ. Αναγνωστακη με συνάντησε μια τυψη διερχόμενη/ - Τι έχεις λοιπον να είπεις;/ - Ω Πάσχα λυτρον λύπης...

Χαίρετε...

Κι όμως/ η πρώτη πρωινή Ανάσταση/ με συγκινεί πλιότερον της μεταμεσονύκτιας/ το «Ανάστα ο Κύριος» των ολίγων/ του «Χριστός Ανέστη» του πλήθους/ Το σκόρπισμα δάφνης και πυξαριού/ καταγής του ναού/ Ο θόρυβος από την κρούση των ποδαριών/ και των στασιδίων/ προς δόξαν Αυτού/ (και λόξαν ημών και υμών)/ Μ. Σάββατο και μάλιστα Πρωτομαγιάς/ που δεν είναι (χα) αργία, αλλ’ απεργία (χα, χα)/ Μου φτάνει των μυροφόρων το:/ - Χ α ί ρ ε τε ...

Κάθε μεγάλη Παρασκευή ...

Τίναξα στα όρθια δυο Αναβαλλομενους/ Όπως τα σφηνάκια στα μπαρ οι ημιφτιαγμενοι/ Και πηρα τον ανήφορο της μνημης/ Κατήφορος χρόνου δηλ. ακρατητος/ Αγία Άννα στον έρημο Ξενια που ήπιαμε καφέ / Μεταμόρφωση χαμηλός αη Λιας/ Τόσα χρονια λοιπον/ Κι εξακολουθούν να με «πνίγουν/ Οι Απελπισμένες μυρωδιές του Απρίλη»/ Του Σπύρου Τσακνιά/ Κάθε μεγάλη Παρασκευή .../