Απόηχος...

Β' των Χαιρετισμών με ΚΤΕΛ να βρω την γείτονα σ αυτό αλήθεια / Ομως με πήγε μέχρι την φτωχική εντελως «Παναγία Βοήθεια»

“Με τα συντρίμια αυτά στύλωσα τα ερείπια μου”

Ενωρίς μεν αλλά ως αργά στης Ζώγιας τη φωλιά/ Τσάι και συμπάθεια, αλλ’ ημείς σαλέπι της θύρας 4/ (ξέχασα να το πιω και να το πληρώσω) Ο Γ. Καλιεντζίδης κι η φιλόστοργη Λέσχη Ανάγνωσης/ είπαν λόγια αγάπης κι εσυγκινήθην ένδον/ «Επισκέπτης από τα δυτικά» ανίατα νοσταλγός/ της Θεσσαλονίκης στην οποία από τη δύση έρχομαι/ να βρω σ’ αυτή εκείνες τις λέξεις με τις οποίες/ προσπαθώ να αντέξω την “ελαφροτητα” / ή τη βαρύτητα του “είναι” μου ορισμένως./ Ειπώθηκαν κουβέντες, εικόνες, ευχές, μνήμες/ - Ναι,/ “Με τα συντρίμια αυτά στύλωσα τα ερείπια μου” (Ελιοτ)

Πάμε Θεσσαλονίκη

Πάμε Θεσσαλονίκη αφού έληξε στην Εγνατία η ολιγόλεπτη απαγόρευση κίνησης ανθρώπινων οχηματων για να περάσουν τα τεράστια απάνθρωπα οχήματα μεταφοράς βιομηχανικού υλικού ίσως πτερύγια ανεμογεννητριών… Καφέ Ζωγια, σήμερα ώρα 7 μ.μ. κι ο, τι ήθελε προκύψει… «Γεννήθηκα στη Σαλονίκη...» Οχι, φυσικά: Στην πόλη αυτή νιώθω εντός έδρας, ψυχικά.�Είμαι κάτοικός της σώματι, τακτικά και πάντα ταξιδιώτης, στη μνήμη, όμως, και στην αναζήτησή της, δηλαδή στην άγρια και ιερή νοσταλγία της, μόνιμα περιφέρομαι σ’ αυτήν, η οποία συνθέτει με τον καιρό ένα σύνολο διαθέσεων που ξεκινούν από τον ασυλλόγιστο φοιτητικό χρόνο, φτάνουν στην ελεγχόμενη τρυφερότητά του και καταλήγουν στη χαρμολύπη της ενήλικης απώλειάς του. Κάποτε έχουμε την ανάγκη μιας εξόδου είτε προς τ’ άστρα, και τότε είμαστε κάτι σαν ποιητές ή τους ανίατα ονειροβαρεμένους, είτε στης γης τα χώματα και τα νερά επιμένουμε, άνθρωποι εντελώς και ευτυχώς. Θέλω να πω, για να το καταλάβω κι εγώ, πως ό,τι μας απογειώνει σαν επιθυμία και ό,τι μας προσγειώνει σαν πραγματικότητα κείται στο αυτό χρονικό διάστημα υλικής ύπαρξης και μη ύπαρξης. Το ενδιάμεσό της είναι μια διαυγής κατάσταση της ψυχής που παλινδρομεί μεταξύ αυτού που μπορεί κι αυτού για το οποίο καίγεται, αλλά δεν το καταφέρνει, με αποτέλεσμα ν’ αφήνεται στο διαρκές του ανολοκλήρωτου. Τα εφικτά τα ζούμε για να ’χουμε περιθώριο αργότερα να τα νοσταλγούμε. Τα ανέφικτα τα νοσταλγούμε για να ’χουμε την ελπίδα πως θα τα ζήσουμε, όποτε, έστω. Είμαι της πόλεως αυτής ένας μόνιμα επιστρέφων δια της νοσταλγίας και ταυτόχρονα απομακρυνόμενος από την πραγματικότητά της. Αυτή την αίσθηση διελκυστίνδα όσο μπορώ απλά τη ζω κι ακόμα πιο αγαπητικά την καταγράφω…

«Επισκέπτης...» στο καφέ Ζώγια Θεσ/νίκη την Τετάρτη 27 Μαρτίου

Δεν υπήρξα ποτέ μέλος Λέσχης συμφερόντων ή απολαύσεων υλικών ή πνευματικών. Την πρώτη λέσχη που γνώρισα και μετ’ αφάτου ηδύτητος διεξήλθα και τώρα θέλω να την ξαναϋπάρξω, είναι η «Λέσχη» το α’ μέρος της τριλογίας «Ακυβέρνητες πολιτείες» του Στ. Τσίρκα, που αγόρασα το 1971 μόλις φοιτητιώθηκα, από το βιβλιοπωλείο Κωνσταντινίδη κοντά στη Καμάρα. Αυτή κι αν ήταν ευτυχής συνάντηση με το σπουδαίο λογοτεχνικό λόγο. Τον αυτό καιρό τρώγαμε στη φοιτητική Λέσχη της Θεσ/νίκης εκεί που υπήρξαν οι μεγάλες συναντήσεις και αίσθησες της ηλικίας. Σ’ αυτή, ένα μεσημέρι που το μενού ήταν λαχανόριζο, ήρθε να μας μιλήσει ένα γελοίο πρωθυπουργικό ον στα ύστερα της δικτατορίας κι εγιουχαϊσθη δεόντως. Τώρα καλούμαι υπό της Λέσχης Ανάγνωσης ΕΡΤ3 την Τετράδη 27 Μαρτίου 2024 στις 7 μ.μ. στο καφέ Ζώγια (Αλεξ. Σβώλου 45 Θεσσαλονίκη) να μιλήσουμε με τα εκλεκτά μέλη της, για το βιβλίο μου που εκδόθηκε το 2022 από τις εκδόσεις Παρέμβαση 20 «Επισκέπτης από τα δυτικά» ήγουν Μέρες και νύχτες της Θεσσαλονίκης. Διευθυντής του διαπράγματος ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Γ. Καλιεντζίδης, μεγάλη η χάρη του... - Σκέφτομαι να πάω...

Αλέες...

Κάποτε στο Παρίσι περπάτησα στην αλέα «Μ. Προυστ». Μια γλυκιά γωνιά στο κέντρο της πόλης. Το μέγα έργο του Προυστ «A la techrche du temps” («Αναζητώντας το χαμένο χρόνο») εκτείνεται σε 2400+1 σελίδες (1585 χιλιοστόγραμμα βάρος μονότομο) το διεξήλθα σε μτφρ Π. Ζάννα στις εκδόσεις Ηριδανός (τους ύστερους τόμους από την ΕΣΤΙΑ) κι έχω την αναγνωστική μου συνείδηση ήσυχη. Κάθε μέρα, χρόνια τώρα, περπατώ σε μια οιονεί αλέα -έτσι τη βάφτισα ενθυμούμενος αυτή του Προυστ – με τις μεγάλες αναλογίες ανθρώπων και τόπων φυσικά- – στην οποία υπάρχει μεγαλοπρεπής ανδριάντας του Ν. Κασομούλη αυτού του Κοζανίτη (1795-1872) - αγωνιστού και κορυφαίου απομνηματογράφου του Αγώνα. Το έργο του «Ενθυμήματα στρατιωτικά» που φρόντισε ο Γ. Βλαχογιάννης εκτείνεται σε 2.700+1 χειρόγραφες σελίδες. Αυτές τις μέρες διάβασα ένα μικρό μέρος τους σε χωριστό τόμο με επιμέλεια και σπουδαία εισαγωγή του Αλέξη Πολίτη και τίτλο «Με το σπαθί στο χέρι και με το ντουφέκι. Στο πολιορκημένο Μεσολόγγι», από τις Πανεπιστημιακές εκδόσεις Κρήτης. Αντιγράφω μια παράγραφο του Ν. Κσμλ . «Ευρισκόμενοι όλοι οι Ελληνες εις το γελέκι με το σπαθί και μαχαίρι εις το χέρι, και με το ντουφέκι, ιδού και ο Νότης. Εδιάβαινεν ερχόμενος προς την προσδιορισμένη γέφυραν. Ερώτησεν ποιός είναι μέσα. Τον είπαμεν ο Στορνάρης. «Σήκω» τον λέγει «Στορνάρη· εκινήσαμεν για τ’ όνομα του Θεού!» Ο Στορνάρης τον αποκρίνεται «Να περιμένομεν έως ότου να φύγουν αι γυναίκες» _ «[Ημείς] κινούμεν» τον λέγει, «και όποιος έχει γυναίκα ας φροντίσει πλέον· δεν γινόμεθα φύλακες των γυναικών των («των μ......ν») αυτήν την ώρα!» Ο Στορνάρης έφερνεν την κάπαν του μαζί του, την φλοκάτα και τα άρματά του. Τον είπα να τα ρίξει να ελαφρωθεί, δεν ηθέλησεν «διότι κρυολογώ» αποκρίθηκεν...» Αγρια, σκληρά, απάνθρωπα και πρωτίστως ηρωικά συμβάντα της νεοελληνικής φυλής...

Α' των Χαιρετισμών

Επηγα στους Α Χαιρετισμούς εψές/ Στον άγιο Γεώργιο του αλλοτε Α Σ Σ/ ηγεμονεύαν στο αναλόγιο οι καλλικελαδοι/ Αθανάσιος Βασίλειος κι ένας άγνωστος/ Στο «Ανοιξω το στόμα μου και πληρωθησεται πνεύματος»/ εγώ άκουγα η διάβαζα ενδον:/ «Ανοίξω το σώμα μου / Και πληρωθησεται Άνοιξης…»/ Κ.λπ κ.α

«Α, πε ένα ποίμα...»

Αλλοτινές μου εποχές /αλλοτινοί μου χρόνοι/ ερωτικές μου συντροφιές/ερωτικοί μου πόνοι Αχ, και να ΄ρχόσασταν ξανά κ.λπ. κ.α. Στέλιος Καζαντζίδης Τω καιρώ εκείνω δηλαδής στις 24 Μαρτίου 2001 εορτάζαμε την παγκόσμια ημέρα ποίησης και ως επώνυμος άρχων βιβλίων και γραμμάτων της πόλης εκαλέσαμε με ατομική πρόκληση όπως γίνεται στο στρατό (καλή ώρα όπως εκλήθη ο αρχηγός της κυρίας αξιωματικής αντιπολιτεύσεως) όλο το πρωτόκολλο της τοπικής εξουσίας ( Νομάρχης Υπουργός Μητροπολίτης, Δήμαρχοι πρόεδροι αντιδήμαρχοι κ.α.) να μας πουν ενα ποίημα που αγαπούν. Ηρθαν όλοι. «Α, πε ένα ποίμα» που είπε εκείνος ο αγαθός πολίτης από χωριό του Βόλου στο Γιάννη Ρίτσο όταν ρώτηξε τον ποιητή: «Εσύ τη δλιά κάνεις κύριε» και αυτός απάντηξε : «Είμαι ποιητής!» Πεδίον ασκήσεως της απαγγελίας το καφέ ΑΛΛΟΤΙΝΟΝ στον κέντρο της πόλεως, στην πλατέα, τώρα άλλαξε ονομασία αλλά όχι και χάρη. Η εκδήλωση έφερε τον τίτλο «Λόγος άρχων» Ακούστηκαν ποιήματα όλων των μεγάλων ελλήνων ποιητών από Κ.Π. Καβάφη μέχρι και Γ. Κρόκου(!) Εκείνο το βράδυ «επεράσαμε όμορφα όμορφα» βγήκαμε και φωτογραφία, όπως θα περάσουμε κι απόψε στο Λαογραφικό μουσείο μετά τις 6. 30 που η Παρέμβαση, το ΣΥΝ Βιβλιοπωλείο και ο Σύνδεσμος Γραμμάτων και τεχνών εορτάζουν αυτήν την ποιητική ημερολογιακή φενάκη αλλά τόσον ζωτικής σημασίας έστω και για λίγο...

Ημέρα ποίησης ε, και...

Πέμπτη 21 Μαρτίου Παγκόσμια ημέρα ποίησης Κοζάνη, Λαογραφικό Μουσείο Μετά τις 6.30 : Αφιέρωμα στον Λόρδο Μπάυρον και ελεύθερες αναγνώσεις Παρέμβαση, ΣΥΝ Βιβλιοπωλείο, Σύνδεσμος Γραμμάτων .......... Π.Β. Πάσχος Από τον «Εγκλειστο βίο» ο κύκλος με τις εννεάδες Ε’ Ω, να μπορούσα εκείνο το τραγούδι/ ν’ ακούσω πάλι! Μια καλύβα μες στη μνήμη/ Μισοκαμένο, ρημαγμένο απ’ τον καιρό/ ένα μαντρί. Τα πρόβατα μόλις χωρούσαν/ Γέρνανε τα πουρνάρια με τον άνεμο/ και τραγουδούσαν ήρεμα, σαν ξάπλωνα/ να κοιμηθώ. Κι ανάμεσα στων λύκων/ ή των σκυλιών τ’ αλύχτισμα, ο αγέρας έφερνε/ ήχο φλογέρας μακρινής, ψιχάλισμα αστεριών!.../

Στέρνες

Περπατηξα στου Μαρτίου και της Σαρακοστής τις ομορφιές/ Τις στέρνες να βρω που κρατούν απ το χειμώνα νερό / Γλυκος κρύος αέρας με φυσηξε από τις όμορες κορφές/ Αυτή την άνοιξη δεν ξέρω τι γυρεύω και τι λαχταρώ …/

Μασκαράδες...

Στα μέσα του 19ου αι. στην Κοζάνη και κατά τη διάρκεια των εορτών του 12ημερου συνέβη ένα τραγικό περιστατικό. Δύο αδέλφια σκοτώθηκαν σε «μονομαχία» μεταξύ δυο ομάδων προσωπιδοφόρων και κωδωνοφόρων σ’ ένα στενό της πόλης. Η πασάς απαγόρευσε τις γιορτές. Αργοτερότερον με αφορμή αυτό ο έξοχος λογοτέχνης Κ. Τσιτσελίκης έγραψε ένα λογοτεχνικό διαμάντι «Στης Μπήλιως τα νημόρια». Με τον καιρό οι κοζανίτες μη αντέχοντας τη στέρηση των γιορτών παρεκάλεσαν φορτικά και με όλους τους «τρόπους» τον πασά του Μοναστηρίου να τους επιτρέψει τις γιορτές . Στις αρχές του 20ου αι. ξανάρχισαν αλλά μεταφέρθηκαν στις Αποκριές. Ο πασάς θυμόσοφος έβγαλε μια αμφίσημη διαταγή: «Μουσατέν μπιτιούν Κοζαναλάρ μασκαρασί ολσουνλάρ.» ήγουν: «Επιτρέπουμε σ’ ολους τους Κοζανίτες να γίνουν μασκαράδες αφού έτσι θέλουν» Εκτοτε τηρούν τη διαταγή που έλαβε ισχύν εθίμου....

Για μια «Αποκριά από μακριά»

Η κοζανίτικη αποκριά, πολυήμερος εορτή κάτι μεταξύ λαϊκού παζαριού (νιάημερος ) και πρόχειρου λαογραφικού πολιτισμού (χοροί, γλέντια, παρελάσεις, καρναβάλια, σάτιρα, φανοί κ.λπ) έρχεται από μακριά (ίσως τον 18ο αι.) -κυρίως οι φανοί-, και δεν πάει πουθενά. Στην πόλη διατηρείται το μόνον πανελληνίως, έθιμον του ανάματος στις γειτονιές των φανών και γύρωθεν αυτών να ορχούνται οι πάντες παραδοσιακά με κάποια εντελώς τοπικά (μπρε μπρε μπρε) και άλλα πανελλαδικής εμβέλειας ( «Παένω κι έρχομαι μα δε σε βρίσκω...» εκ του «Μήλο μου κόκκινο» το οποίο συνεχώς παίζει η δημοτική μπάντα Πανδώρα). Κάποιοι επιχώριοι α-μελετητές ατιμωρητί μπορεί να ισχυριστούν πως οι φωτιές αυτές έρχονται από την άπατη μυθολογία μας ότι με παρόμοιες φωτιές στις κορυφές βουνών και λόφων (φρυκτωρίες) έγινε γνωστή η πτώση της Τροίας στο μέγα μυθολογικόν πανελλήνιον. Είπα «φρυκτωρίες» και θυμήθηκα τον ποιητή ποταμό Σαράντο Παυλέα- με τις πολυσέλιδες 400 τόσες ποιητικές του «Φρυκτωρίες» που κάποτε με «γονάτισαν». Οι 15 περίπου φανοί φέρουν τα ονόματα της γειτονιάς που έχει έδρα ο «θυσιαστήριος» (των δαδιών) βωμός, λ.χ. «Πηγάδι του Κεραμαριό», «Τ’ Αλώνια» («Ολ’ στ’ Αλώνια με τα κοντά τα πανταλόνια»,) «Σκ’ρκα» (σλαβιστί βραχώδης προεξοχή), «Λάκκους τ’ Μάγγανι" (λέγε με Ματίνα Μ.) «Κασμιρτζίδις» κι εδώ ο μέγας Γ. Πλόσκας «τουπίκλην Γιαντς τσ’ Λένγκους» κ.α. Ισως και κάπως παρεξηγήσιμα αν τα δεις με μια γρήγορη ματιά. Ετσι ο λίαν τολμηρός φανός «Μπουντανάθκα σε πάει κατευθείαν στα παρεξηγήσιμα, ηχητικά κακόφημα μέρη. Κι όμως είναι παραφθορά του τοπωνυμίου «Μεγδανάθκα» αφού εκεί ήταν η περιοχή που ζούσε η οικογένεια Μεγδάνη που έφερε στις τάξεις της τον μέγα διανοούμενο ιερέα κι ιερομνήμονα Χαρίσιο Μεγδάνη (1768-1823). Εκείνου του ριζοσπάστη ιερέα που ελάχιστη σχέση είχε με τα ιερατικά καθήκοντα αλλά ασχολήθηκε φανατικά με τα γράμματα, τη διδασκαλία, τη λογιοσύνη μέχρι και με την ιατρική των ...ρολογιών. Εγραψε σπουδαία συγγράμματα: Αρχαιολογία, Ποιητική, Φαρμακολογία, Χαρακτήρες κ.α. Αρχηγέτης της σχολής της Κοζάνης την περίοδο του ύστερου Νεοελληνικού διαφωτισμού δάσκαλος όλων των σημαντικών πνευμάτων της πόλεως. Η γειτονιά Μεγδανάθκα μετά από τη χρόνια παραφθορά έφτασε στα Μπουντανάθκα. Ο φανός, Μπουντανάθκα, δηλαδή τα καληκέλαδα μέλη του, σε μια εκδήλωση του ΙΝΒΑ, την 27η Φεβρουαρίου 1998, τότε που την Κοζάνη θεωρούσαμε «Πόλη του Βιβλίου», με τον αμφίσημο τίτλο «Αποκριά από μακριά», «όρμηξαν» αλλά με τάξη, στην κατάμεστη από ώρα αίθουσα του Κοβενταρείου και πάνω στη σκηνή από την οποία μόλις είχαν αναχωρήσει οι «Γυαλιστεροί» οργανοπαίχτες Μηλοχωρίου (τους είχε ωθήσει εκεί ο ευγενής πολίτης κ. Γ. Δόδουρας ) και μου επιδαψίλευσαν τιμήν, δόξαν (και λόξαν) με το αυτοσχέδιο χορευτικό τραγούδι τους, γραμμένο μάλιστα σε μια σακούλα χάρτινη απ’ αυτές που βάζαν οι ψαράδες τα ψάρια: «Το βιβλίο Καραγιάννη δεν ταιριάζει στην Κοζάνη/ η Κοζάνη θέλει γλέντια κ.λπ... Είχα πλέον περάσει στη λαϊκή μούσα! Τι άλλο ήθελα; ΥΓ. Τώρα πολύ θα ήθελα να γνωρίσω εκείνον τον «ποιητή» σχεδιαστή του τραγουδιού.

Α΄των ψυχών

Παραμονή του Α’ Ψυχοσάββατου/ κατά το οποίον οι κεκοιμημένες ψυχές/ παίρνουν την άνω (ή κάτω) βόλτα τους/ και συνομιλούν με τους επιζώντες/ στην επιφάνεια της γης/ προς το δείλι πέρασα από την επικράτεια/ της αέναης σιωπής τους εν τούτοις βοώσα/. Του άφησα ζουμπούλια ευωδιάζοντα/ και κίτρινα άγνωστα εκ της αυλής μας άνθη/ «Πέρασαν το λοιπόν 2,5 χρόνια/ κι ακόμα δεν μπόρεσα εδώ να συνηθίσω...»/ -Είπε.../ Ούτε κι εμείς σε συνηθίσαμε εκεί.../ Στη τσέπη διαδακτύλιζα ένα στερεό δάκρυ/ χάντρα προσευχής από κομποσχοίνι.../

Τσικνοπέφτη

Η καντάτα της Τσικνοπέφτεις έργο για πιάνω σουβλάκι με τέσσερα χέρια

Εναρξη αποκριάς

Επί τη ενάρξει της Αποκριάς που είναι τα ήθη κάπως χαλαρά οι δε νύχτες λυτές, άλλ’ όχι και λιτές, ένα απόσπασμα από ποίημα του Χάρη Βλαβιανού από τη συλλογή του «Αναγέννηση» εκδ. Πατάκη, με τον τίτλο «FILIPPO LIPPI (1406-1469”) μέγα ζωγράφου της εποχής του. Ο πίναξ είναι εκδοχή από την ενότητα έργων του λίαν ζωγράφου Κώστα Ντιό με αναφορά τη σχέση του FILIPPO LIPPI με την μοναχή Λουκριτία Μπούτη Σωστά ο Μπράουνιγκ/ του αφιέρωσε έναν από τους ωραιότερους/ δραματικούς μονολόγους του./ Η εκκλησία θορυβημένη από τον τρόπο/ που ο ο Λίππι ζωγράφιζε/ “πρόσωπα, χέρια, πόδια/ και σώματα σα να ‘ναι αληθινά”,/ και ζητούσε επίμονα / να αγνοήσει τον ”φθαρτό πηλό” των ανθρώπων/ και να προσπαθεί να αποδώσει μόνον την "ψυχή"/ Paint the soul, mind the legs and arms!/ Rub it all out. / Αλλά εκείνος ήταν ανυποχώρητος:/ «είχε μάθει το μάθημά του,/ την αξία και την σημασία της σάρκας"/ ……………. κ.λπ.

Οσε(ιο)μάρτυρες πενηνταεφτά

/ Να ταξιδεύω με τον Οσε(ιο)μάρτυρες πενηνταεφτά με τραίνο από το Πλατύ νύχτα να βγω στη Θεσσαλονίκη/ δεν έχω φόβο στο πρόσωπο ν’ αποτυπώνεται σφιχτά./ Το μοναχικό ταξείδι είναι αυτό που μόνον μας ανήκει/

Β0

Εις την αρχαία θέση του καφε με την φλαμουριά κλαδεμένη/ Αφέθηκα υπό βροχην του Μαρτίου για να σε νοιωσω/ αλλοτινή μου αίσθηση κι ας την πω αγαπημένη/ βροχη να πιω ανοίξεως μήπως ρίζες ξανα απλώσω/

Δρόμοι παλιοί...

(δια τον κ. Αντιδήμαρχο τεχνικών κ.λπ έργων ) Βρέθηκα την Κυριακή του Ασώτου (και της Μετανοίας) στον μεγαλοπρεπή (που αντιλαλούσε) ναό του Αγίου Κωνσταντίνου στο 40ήμερο μνημόσυνο του αλησμόνητου φίλου Σάκη Καραλιώτα (...που μας προσπέρασε όλους τους ομήλικους στο αγώνισμα της φυγής προς το επέκεινα). Ταυτόχρονα εκεί γινόταν και το ετήσιο μνημόσυνου του Γιάννη Μπάκανου δασκάλου και συγγραφέα έκπαλαι φίλου. Αιωνία η μνήμη τους έψαλον οι παπάδες στο τέλος και το σιγονοιώσαμε κι εμείς. Το είδα κι άλλη φορά και το σημείωσα εν μελαγχολία διατελών δια το ανήμπορον του πολίτη ενώπιον της διοίκησης, πως ο ναός είναι παρά την οδό Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη. Ο σημαντικότερος νεοέλλην πεζογράφος, ευρωπαϊκών διαστάσεων κατά τον σημαντικό διανοητή Λάκη Προγκίδη (φίλος τε και γνωστός του Σ. Κρλτ και της Κοζάνης) στην πόλη μας μνημονεύεται με την πλέον ασήμαντη οδό που έχει μία μόνον οικία η οποία μπορεί και να μην κατοικείται. - Φευ... Η οδός Γιώργου - κι όχι Γεωργίου– Σεφέρη στην πόλη είναι στο κέντρο της δίπλα από τη Λέσχη Αξιωματικών. Οι πινακίδες που την προσδιορίζουν είναι σκουριασμένες και σπασμένες. Παλιότερα κάναμε ένα διάβημα στους αρμοδίους υπαλλήλους του Δήμου προς επιδιόρθωση (μάλιστα αναλώμασί μας) εις μάτην. Η νέα δημοτική αρχή με τον χαμογελαστό δήμαρχο που εκπέμπει εμπιστοσύνη ας δείξει λίγη προσοχή κι ευαισθησία που δεν στοιχίζει και τίποτα άλλωστε. Ας μεταθέσει σε μια πιό επιφανή οδό τον μέγα έλληνα πεζογράφο και ας ανακαινίσει αισθητικά τις πινακίδες του νομπελίστα ποιητή.

Σκια και μπάρα

Έκατσε κάτω από τη μπάρα και πήρε χρυσό έναν καιρο/ Κι εγώ από μια θολή μπάρα πινω της λησμοσυνης το νερό

O Εύδηλος ποιητής εν τάφω

Αμα τω ηρι αρχομενω… «Ήτανε μερα συννεφιασμενη/ Κανεις δεν τ αποφάσιζε…» Ομως/ Δήμ. Κατ. Βας στο εγχείρημα/ Να βρουν τον ποιητη Ευδηλο Ελλην/ που κείται άγνωστος εντελώς/ Με την εγχαραξη του ευγενούς Ποθου/ δίχως κεριά αλληλούια θυμίαμα τον ευρηκαν/ Έβρεχε μια λεπτή βροχη κλωστές λύπης/ γυάλιζαν τα μάρμαρα όπως τα δάκρυα/ Στην επιστροφή προσπεράσαμε τον Σάκη Κρλτ που μας προσπέρασε όλους/ Στο αγώνισμα της φυγής προς το επέκεινα / Εδώ και σαράντα μέρες …/

Το μόνον της ζωής μου «ρουσφέτιον»

Πριν χρόνια πολλά, το 1993 στο τχ. 60 της Παρέμβασης δημοσιεύτηκε ένα μονοσέλιδο κείμενο με τίτλο «Γεωργίου Λασσάνη Σημειωματάριον». Ηταν του τοπικού ήρωος Γ. Λασσάνη οι ημερολογιακές του σημειώσεις. Μετά την καταστροφική αλλά τόσον υψηλού πατριωτικού φρονήματος μάχη στο Δραγατσάνι ακολούθησε φυλάκιση σε φυλακή της Αυστρίας του Γ.Λ. μαζί με τον Αλέξανδρο Υψηλάντη του οποίου ήταν υπασπιστής και γραφέας μάλλον των διακηρύξεών του. Το 1827 ελευθερώθηκε και πήρε το δρόμο της επιστροφής στην επαναστατημένη Ελλάδα. Διέσχισε όλη την κεντρική Ευρώπη. Ωσπου μέσω Παρισίων και Μασσαλίας ήλθε στην Ελλάδα το 1828 για να πάρει μέρος στην τελευταία μάχη του αγώνα στην Πέτρα. Πριν λίγες μέρες στην εφημερίδα «Καθημερινή» και στον ένθετο τόμο της «σελίδες ιστορίας" ξαφνιάστηκα όταν διάβασα στις πρώτες σελίδες, ένα άρθρο της κ. Νικολέτας Ζυγούρη, επιμελήτριας του εθνικού ιστορικού μουσείου, που αναφερόταν στον Γεώργιο Λασσάνη ως Φιλικό, ιερολοχίτη λόγιο και πολιτικό. Στο άρθρο περί του τέλους του κάμνει μνεία της πρόσφατης σχετικά (2022) έκδοσης της ελληνικής Βουλής της νεοελληνίστριας ιστορικού Ιλιας Χατζηπαναγιώτη Sangmeister” με τίτλο “Γεώργιος Λασσάνης. Η φυλακή. Ταξιδιωτικές σημειώσεις». Για τον Γ. Λ. το βίο και την δράση εκτός του Κ. Βακαλόπουλου έγραψε εμπεριστατωμένα και ο φιλόλογος εκ Φλωρίνης Ε. Τζιάτζιος - εστάλη τη δεκαετία του ‘30 από το Δήμο Κοζάνης στην Αθήνα- και αντέγραψε με το χέρι ολόκληρο το γραπτό αρχείο του Γ. Λ. το οποίο απόκειτο στη βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων και το παρακατέθεσε στη Δημοτική ΒΙβλιοθήκη Κοζάνης. Φυσικά τα σύνδρομα έλλειψης, αναζήτησης, απόκτησης φούντωσαν εντός μου. Ετσι άλλωστε μου γίνεται «εξ απ’ ανέκαθεν όπως λαθολογούν ακόμα ορισμένοι. Η έκδοση της Βουλής σχεδόν πολυτελείας άρα είχε και ειδική διαχείριση. Στα βιβλιοπωλεία δεν την είδα. Προφανώς τη μοίρασαν στους βουλευτές οι οποίοι εξ ορισμού είναι οι ...πλέον μορφωμένοι της επικράτειας... Αρα έπρεπε να βάλω βουλευτή το ολιγότερον δια την απόκτησή του. Ομως η παρενόχληση βουλευτών με τέτοια υψηλά αιτήματα συνιστούν την έννοια του απεχθούς ρουσφετιού. - Ρουσφέτι; Ρουσφέτι και τι έγινε! Πάρης Κουκουλόπουλος το λοιπόν. Προέβην σε διαβήματα στο κινητό του αλλά και δια ζώσης στο γραφείο του, δίπλα από το ΣΥΝ- Βιβλιοπωλείο Και ιδού εντός εβδομάδος το αίτημά μου ικανοποιήθηκε και όχι «κατόπιν ενεργειών μου» που έγραφαν στα μπιλετάκια άλλοτε οι βουλευτές. Νύχτα Κυριακής μου το έφερε χέρι χέρι αυτός ο «Καλός άνθρωπος του Σετσουάν» (θυμήθηκα το Μπρέχτ) δηλαδή ο νυν βουλευτής του Πασόκ άλλοτε πολυδήμαρχος, υπουργός κ.λπ. Απέκτησα το βιβλίον λοιπόν. Μεγάλο σε διαστάσεις σαν ευαγγέλιο πολύχρωμο σελ 330. Ισως ό, τι σημαντικότερον γράφτηκε για τον ήρωα της πόλης μας του οποίου την προτομή φρόντισε η δημοτική αρχή να την εξορίσει από την κεντρική πλατεία. Η πρώτη γρήγορη περιδιάβαση στις σελίδες του αποδεικνύει πως είναι και για τον απλό αναγνώστη αλλά και για τον ερευνητή επιστήμονα (άπειρες σημειώσεις τεκμηρίωσης) με ρέουσα γλαφυρή γραφή. Αλλά για το σπουδαίο αυτό βιβλίο και για τα θέματα που αυτό διεξέρχεται- η συγγραφέα του δηλ.- και την αξία του θα μιλήσουμε σε λίγο καιρό σε ανοιχτή εκδήλωση με όλους τους συντελεστές του βιβλίου. ΥΓ. Ευχαριστώ θερμά τον κ. Πάρη Κουκουλόπουλο.

ΜεταΠαλαμικα

Εφετος άγρια μ έδειρεν η ανθρωπολησμονια/ Και κόντεψα να σωριαστω στη στράτα/ Αλλ ένα άνθος και μια όμορφη-νια/ με φωναξε:/ -Μη πέφτεις σταματα…/

Δουναβης

Ημουν (και είμαι) κατά την τάξη των ζωδίων λέων/ γι αυτό εφωτογραφηθην στη γέφυρα των Λεόντων/ Βουδαπέστη Δούναβης Σινας εντελώς Ελληνολεων/ - Ως Ταξιδευτής μονοπατιών και άπιαστων οριζόντων/

Ζωτικό στασίδι

Ζωτικό εδαφικό κι όχι μόνον, χώρο αναζητούσαν τους τελευταίους αιώνες τα απολυταρχικά κράτη και καθεστώτα Γερμανία (με Χίτλερ), Ρωσία με Στάλιν και Πούτιν (Ουκρανία), Τουρκία στην Κύπρο. Το επιτύγχανον με εισβολές κι επεμβάσεις απροκάλυπτες ενώ οι διεθνείς οργανισμοί ειρήνης καμωνόταν. Πόλεμοι ποικίλων γελοίων αφορμών. Αυτά συλλογιζόμουν την Κυριακή Τελώνου και Φαρισαίου έναρξη τριωδίου. Τινές των εκκλησιαζομένων, αντίγραφα σχεδόν του ευαγγελικού Φαρισαίου, εκτός από το στασίδι που καταλαμβάνουν εφ’ όσον το προλάβουν ότι στα στασίδια δεν υπάρχει κυριότης και νομή αλλά μόνο προσωρινή διακατοχή, αναζητούν γύρωθέν τους χώρο επί του δαπέδου του ναού, μια οιονεί μικρή αυλή, ίνα εκτελούν με άνεση διάφορες εδαφιαίες ασκήσεις προς επίδειξιν της πίστης. Αμπώχνουν άκομψα τους άνευ στασιδίου ή καρέγλας πιστούς με τους οποίους συνορεύουν προσώρας. Απαιτούν ζωτικό χώρο εκτός της επικρατείας τους. Με εισβολή ή απλή παρενόχληση. Είναι τα παράσιτα της Κυριακής ευχαριστηριακής διαδικασίας. Μαζί με τους «κολλητηρτζήδες» των ψαλτοαναλογίων που προσκολούνται χωρίς καμιά αρμοδιότητα ή ρόλο, αφωνότεροι ιχθύος, ούτε καν υποτονθορίζουν, ίστανται λικνιζόμενα σουτζούκια, αφού αγνοούν τα πα βου γα κ.λπ κι απλά καμαρώνουν ως γύφτικα εργαλεία ενώ το εκκλησίασμα διαπορεί τι ρόλο βαρούν αυτά τα όντα προσκολλημένα στο γλυκύ μελωδικό σώμα του αναλογίου (του οποίου προϊσταται ο κ. Στέφανος συνεπικουρούμενος από τον ευλαβή κ. Απόστολο στον άγιο Δημήτριο λ.χ.) Στη Λ…ο Ζήνων Καραμίρκας, κάποτε, αυτοσχέδιος αγιογράφος, πλάνητας κήρυκας ενός περίεργου θεού τιμωρού επί το πλείστον, το γειτονικό Πορτοράζι, χωριό προσφύγων, ήταν ο ζωτικός του κηρύγματος τόπος του, σε κάθε «Τα σα εκ των σων» έπεφτε πρηνηδών («πέφτω πρηνής όταν ακούω ανθρώπους») - όπως όταν παίρναμε θέση για τις οδυνηρές κάμψεις των αγκώνων στο στρατό- και τίναζε τα πόδια πίσω του με κίνδυνο να χτυπήσει τους ολίγους οδόντας του γονατιστού φυσιολογικά αρχιεπιτρόπου. Δηλαδής χτύπησε τον μπάρμπα Θανάση Κρτζ όστις τον εβλαστήμισε μόλις λίγο εκτός των οδόντων. «Διότι το θείον» έλεγε και ξανάλεγε «χρειάζεται σώματα ησκημένα και ψυχές μαλακιές για να ριζώσει, ούτιδες κι αούτιδες…» Και Πούτ(ν)ηδες…

Αντάρται...

Τι μ΄ έπιασε και κοιτώ παλιές ιστορικές φωτ. της Κατοχής και του ΕΛΑΣ. Βρέθηκαν στα χέρια μου κειμήλια του κάποτε ΚΚΕ Εσωτερικού (Κοζάνης) με τίτλους γραμμένους από τον Σάκη Καραλιώτα (αξέχαστη η πλάγια γραφή του) τον αλησμόνητο αλίμονο «φίλο που έφυγε στο νησί με τα πλατάνια...φίλο που έφυγε για τ' ανοιχτά. Χαϊδεύω τα σκουριασμένα κανόνια, χαϊδεύω τα κουπιά να ζωντανέψει το κορμί ...» (Γ. Σ.) Τότε οι της φωτογραφίας λέγαν «Στ’ άρματα στα άρματα κι εμπρός στον αγώνα» τώρα στην επικαιρότητα φωνάζουν «Στα τρακτέρ στα τρακτέρ και στα μελισσοκομικά ημιφορτηγά κ.λπ.» Η διοίκηση του 27 Συντάγματος του ΕΛΑΣ (ΙΧ Μεραρχίας) Κοζάνης 1944 1. Προμηθέας (Χρήστος Τόλιος) καπετάνιος του 27 Συντ/τος 2. Μαυρομιχάλης (Θαν. Τζιλίνης) στρ. δ/ντής 1/27 Συντ. 3. Χείμαρος (Βασίλης Γκανάτσιος) δάσκαλος καπετ. του 27 Συντ/τος («ήμουν ιπποκόμος του και του πήγαινα την καραβάνα με το τσάι και το φαγητό», μου έλεγε ο πατέρας μου). 4. Παλαιολόγου Δημήτρης φιλόλογος Στρατ. δκτης του 1/27 Συν 5. Μπαρμπαλιάς καπετάνιος του 2/27 Τάγματος 6. Πετρόμπεης (Αλέκος Σακαλής) καπετάνιος 2/27 ταγμ. 7. Ρήγας (Δημήτρης Κωφίδης) Στρ. Δ/κτης του 3/27 ταγμ. 8. Γιάννης Καραμπέρης Αξ/κος πληροφοριών

Βενέζης...

Πριν καιρό αγόρασα τον β τομο κειμενων του Ηλια Βενεζη με τίτλο «Ελληνική διάρκεια» και χύθηκα στην απόλαυση αυτού του σημαντικού συγγραφέα. Προχθές στο παμπλικ είδα τον α τομο του έργου στην θέση των για «πέταμα» βιβλιων. Ευρώ από 27,99 ευρώ 2,99 ευρώ. Έθλιβην δια την ευτέλεια του πράγματος μεγαλα ονόματα των νεοελληνικών γραμμάτων να υφίστανται τέτοια συμπεριφορα. Το αγόρασα κυριως για να μη φαίνεται αυτή η εκποιηση κορυφαίων των νεοελληνικών γραμμάτων και ενοιωσα κάπως ησυχα…

Το μόνον της ζωής μου «ρουσφέτιον»

Πριν χρόνια πολλά, το 1993 στο τχ. 60 της Παρέμβασης δημοσιεύτηκε ένα μονοσέλιδο κείμενο με τίτλο «Γεωργίου Λασσάνη Σημειωματάριον». Ηταν του τοπικού ήρωος Γ. Λασσάνη οι ημερολογιακές του σημειώσεις. Μετά την καταστροφική αλλά τόσον υψηλού πατριωτικού φρονήματος μάχη στο Δραγατσάνι ακολούθησε φυλάκιση σε φυλακή της Αυστρίας του Γ.Λ. μαζί με τον Αλέξανδρο Υψηλάντη του οποίου ήταν υπασπιστής και γραφέας μάλλον των διακηρύξεών του. Το 1827 ελευθερώθηκε και πήρε το δρόμο της επιστροφής στην επαναστατημένη Ελλάδα. Διέσχισε όλη την κεντρική Ευρώπη. Ωσπου μέσω Παρισίων και Μασσαλίας ήλθε στην Ελλάδα το 1828 για να πάρει μέρος στην τελευταία μάχη του αγώνα στην Πέτρα. Πριν λίγες μέρες στην εφημερίδα «Καθημερινή» και στον ένθετο τόμο της «σελίδες ιστορίας" ξαφνιάστηκα όταν διάβασα στις πρώτες σελίδες, ένα άρθρο της κ. Νικολέτας Ζυγούρη, επιμελήτριας του εθνικού ιστορικού μουσείου, που αναφερόταν στον Γεώργιο Λασσάνη ως Φιλικό, ιερολοχίτη λόγιο και πολιτικό. Στο άρθρο περί του τέλους του κάμνει μνεία της πρόσφατης σχετικά (2022) έκδοσης της ελληνικής Βουλής της νεοελληνίστριας ιστορικού Ιλιας Χατζηπαναγιώτη Sangmeister” με τίτλο “Γεώργιος Λασσάνης. Η φυλακή. Ταξιδιωτικές σημειώσεις». Για τον Γ. Λ. το βίο και την δράση εκτός του Κ. Βακαλόπουλου έγραψε εμπεριστατωμένα και ο φιλόλογος εκ Φλωρίνης Ε. Τζιάτζιος - εστάλη τη δεκαετία του ‘30 από το Δήμο Κοζάνης στην Αθήνα- και αντέγραψε με το χέρι ολόκληρο το γραπτό αρχείο του Γ. Λ. το οποίο απόκειτο στη βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων και το παρακατέθεσε στη Δημοτική ΒΙβλιοθήκη Κοζάνης. Φυσικά τα σύνδρομα έλλειψης, αναζήτησης, απόκτησης φούντωσαν εντός μου. Ετσι άλλωστε μου γίνεται «εξ απ’ ανέκαθεν όπως λαθολογούν ακόμα ορισμένοι. Η έκδοση της Βουλής σχεδόν πολυτελείας άρα είχε και ειδική διαχείριση. Στα βιβλιοπωλεία δεν την είδα. Προφανώς τη μοίρασαν στους βουλευτές οι οποίοι εξ ορισμού είναι οι ...πλέον μορφωμένοι της επικράτειας... Αρα έπρεπε να βάλω βουλευτή το ολιγότερον δια την απόκτησή του. Ομως η παρενόχληση βουλευτών με τέτοια υψηλά αιτήματα συνιστούν την έννοια του απεχθούς ρουσφετιού. - Ρουσφέτι; Ρουσφέτι και τι έγινε! Πάρης Κουκουλόπουλος το λοιπόν. Προέβην σε διαβήματα στο κινητό του αλλά και δια ζώσης στο γραφείο του, δίπλα από το ΣΥΝ- Βιβλιοπωλείο Και ιδού εντός εβδομάδος το αίτημά μου ικανοποιήθηκε και όχι «κατόπιν ενεργειών μου» που έγραφαν στα μπιλετάκια άλλοτε οι βουλευτές. Νύχτα Κυριακής μου το έφερε χέρι χέρι αυτός ο «Καλός άνθρωπος του Σετσουάν» (θυμήθηκα το Μπρέχτ) δηλαδή ο νυν βουλευτής του Πασόκ άλλοτε πολυδήμαρχος, υπουργός κ.λπ. Απέκτησα το βιβλίον λοιπόν. Μεγάλο σε διαστάσεις σαν ευαγγέλιο πολύχρωμο σελ 330. Ισως ό, τι σημαντικότερον γράφτηκε για τον ήρωα της πόλης μας του οποίου την προτομή φρόντισε η δημοτική αρχή να την εξορίσει από την κεντρική πλατεία. Η πρώτη γρήγορη περιδιάβαση στις σελίδες του αποδεικνύει πως είναι και για τον απλό αναγνώστη αλλά και για τον ερευνητή επιστήμονα (άπειρες σημειώσεις τεκμηρίωσης) με ρέουσα γλαφυρή γραφή. Αλλά για το σπουδαίο αυτό βιβλίο και για τα θέματα που αυτό διεξέρχεται- η συγγραφέα του δηλ.- και την αξία του θα μιλήσουμε σε λίγο καιρό σε ανοιχτή εκδήλωση με όλους τους συντελεστές του βιβλίου. ΥΓ. Ευχαριστώ θερμά τον κ. Πάρη Κουκουλόπουλο.

Πρωι σαββάτου

…

Πρωί Σαββάτου αίθριος Φεβρουάριος κι οι δυο ευθυτενείς / Κι ενήλικες παράλληλα το χρόνο τους διασχίζουν / Με το αντίδωρο στο χέρι της κάθε μέρας συγγενείς / Αγαπω την ιστορία τους και για ο, τι αλλο πασχίζουν