«Θερίζει ετούτη η άνοιξη, δρεπανηφόρος...»

Μνήμη Γ. Γκολομπία (1961- Απρ. – 2009)
συλλέκτου μόνον ωραίων πραγμάτων)

Αλίμονο, χάθηκε εντελώς, πριν λίγες μέρες μια από τις ευγενέστερες φυσιογνωμίες του σημερινού Δυτικομακεδονικού μας πολιτισμού. Ο Γ. Γκολομπίας (1961-2009) που γεννήθηκε στο Βογατσικό, σπούδασε ιατρική και ζούσε στη Θεσσαλονίκη, κάθε άλλο παρά γιατρός, ακτινολόγος, ήταν. Ηταν μια ευαίσθητη-λεπιδοπτερολόγος- ψυχή και ύπαρξη που η συλλεκτική του μανία για ό,τι του παρελθόντος καιρού του χώρου μας, είχε κάτι το τραγικά μεγαλειώδες στη διάθεση και την αναζήτησή του και το ποιητικό στην επιλογή του. Ηταν ένας αριστοκράτης της ευαισθησίας, πολέμιος κάθε φτήνιας, ένας παθιασμένος του ωραίου από κείνους που δεν συμβιβάζονται ούτε λεπτό με την ασχήμια, την ακαλαισθησία την καρα-κιτσαρία του τρόπου και του είδους μας στον πολιτισμό κι όχι μόνον. Ηταν ένας καβαφικός «αισθητής» (1). Οι συλλογές του πολύτιμες: κάρτες, φωτογραφίες, αρχειακό υλικό κ.λπ., είναι μια παρακαταθήκη τοπικής, δυτικομακεδονικής ιστορίας αλλά και κατ’ επέκταση ωραιότητας.
«Aπό τους πιο σοβαρούς ερευνητές στον χώρο της ιστορικής φωτογραφίας, των χαρτών και των τεκμηρίων του «χάρτινου πολιτισμού», ήταν ο Γιώργος Γκολομπίας, που έφυγε πρόωρα από τη ζωή σε ηλικία 48 ετών. Ο Γιώργος Γκολομπίας, που ήταν και ένας από τους πιο αναγνωρισμένους συλλέκτες και «προστάτης» του πολιτισμού της ιδιαίτερης πατρίδας του, της Καστοριάς, είχε κερδίσει τον σεβασμό και την εκτίμηση χάρη στη βαθιά του γνώση, τη σχολαστικότητά του και την αφοσίωσή του στο ερευνητικό του πεδίο... Ο «γιατρός», όπως τον αποκαλούσαν, υπήρξε ένας από τους βασικούς συνεργάτες της Αγιορειτικής Φωτοθήκης (όπου συνεργάστηκε με τον πατέρα Ιουστίνο) και διατηρούσε στενές επαφές με άλλους συλλέκτες όπως τον Ν. Ε. Τόλη και Μιχάλη Τσάγκαρη. «Ηταν ένας άνθρωπος με μεγάλη θεωρητική κατάρτιση», λέει ο Ν. Ε. Τόλης, ο οποίος συνεργάστηκε μαζί του στο υπό έκδοση λεύκωμα «Από την Απελευθέρωση στον Γράμμο» (Ηνωμένοι Φωτορεπόρτερ). «Ο τρόπος που έζησε αποτέλεσε μάθημα ζωής για όλους μας». Με μεγάλη αξιοπρέπεια αντιμετώπισε το θέμα της ασθένειάς του...[Νίκος Bατοπουλος, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, Πέμπτη, 30 Aπριλίου 2009].
Αντιγράφω από τις σημειώσεις μιας εποχής που μας πέρασε:
«Aρχές του 1996 ήρθε το βιβλίο του Γ. Γκολομπία, ενός γιατρού και μανιώδη συλλέκτη, από την Kαστοριά, “Oι καρτ ποστλ της Kοζάνης 1904-1925”. Το παρουσιάσαμε αργότερα στο Kοβεντάρειο μαζί με το συγγραφέα. Μια εργασία έτοιμη από καιρό. Hταν το μόνο βιβλίο που δεν είχα την άμεση εποπτεία της έκδοσής του, την είχε ο ίδιος ο συγγραφέας (γι’ αυτό ίσως κι ήταν και τόσο ωραίο). Μ εαυτό το βιβλίο ξεκίνησαν οι εκδόσεις του Ινστιτούτου Βιβλίου και Ανάγνωσης (ΙΝΒΑ) μια έκδοση υψηλών, αισθητικών, εκδοτικών προδιαγραφών. (Το τελευταίο βιβλίο αυτού του θνήσκοντος εν αποσυνθέσει θεσμού είναι το «Κοζιανιώτκα μασλάτια - Μια Σκαρκιώτσα θυμάται». Τι φρίκη θεέ μου!)
Ο Γ. Γκλμπς. εν ζωή μου έδειχνε ένα μεγάλο ντοσιέ με τη συνέχεια των καρτ ποστάλ και φωτογραφιών από την Κοζάνη και την περιοχή της στο μεσοπόλεμο. Δεν μπορέσαμε να συνεχίσουμε τις εκδόσεις αυτές, που ίσως κάποτε πραγματοποιηθούν. Μαθαίνω πως το αρχείο αυτό ανήκει τώρα σ’ έναν παρόμοιας ευαισθησίας (και συλλέκτη) συμπολίτη μας τον κ. Γιάννη Τσομπάνο. Ευτυχώς.
Αλλού:
«Πηγαίνω τακτικά εκεί στο Μουσείο φωτογραφίας στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης το οποίο είναι το εν τοις πράγμασι και εντός της χρονικής μας ανάγκης, καταφύγιο των λίγων ωρών της επίσκεψης στη Θ. Βλέπω τις εκθέσεις. Μια προηγούμενη, του εξαίρετου συλλέκτη Γ. Γκολομπία. Ηταν η έκθεση με φωτογραφίες του παλιού καστοριανού φωτογράφου Λεωνίδα Παπάζογλου με θέμα «Φωτογραφικά πορτραίτα από την Καστοριά και την περιοχή της, της περιόδου του Μακεδονικού Αγώνα» Συλλογή Γ. Γκολομπία.» (Αυτή η έκθεση ετοιμάστηκε εν ζωή του συλλέκτη και για το Αρχαιολογικό Μουσείο Αιανής και θα ξεκινήσει την Κυριακή 10 Μαίου το βράδυ στο ερήμην του).
«Η περιήγηση μου στην έκθεση μου έφερε εκεί και επί του ορθίως. που λένε. κάποιους στίχους δίκην ημερολογίου:

Πόσο γαλήνια η θάλασσα και Τελωνείο να βουλιάζουν
στην πλήξη του μεσημεριού· ουδ’ επιβάτες μήτε φορτία·
ο γλάροι πάνω στο νερό με ηλίθιες πάπιες μοιάζουν
και σαν ψυχές πηγαινοέρχονται από ναυαγισμένα πλοία.

Mπροστά στα φωτο-τζάμια του στημένοι ή κι οκλαδόν
παίρνουνε πόζες ξύλινες στης εκκλησίας τα εξόδια σκαλοπάτια
«-Tώρα που στην αιωνιότητα περνάτε φωτο-ομαδόν
παρακαλώ, μην κλείνετε στο φως του φλας τα μάτια.»

Mόνος του, άπνους, συλλογίζεται καθώς οι άλλοι τον κηδεύουν
προ αιώνος- άραγε πληρώθηκαν του τελωνείου τα τέλη·
προς πού με πλοηγό τον άρχοντα βαρκάρη ταξιδεύουν
σε τόπους άχρονους ένθα η νύχτα μόνον ανατέλλει;

Kι ως οι ψυχές αφήνονται σ’ αδήλωτους λειμώνες
να βόσκουν απ’ της λησμονιάς το αειθαλές χορτάρι
θλιμμένες να μυρίζουνε τις ξηραμένες ανεμώνες
η φορτηγίδα Kέρβερος αποπλέει με ήπια χάρη.
(Παρέμβαση τχ.134/2006)

Από τον γυάλινο τοίχο του μικρού καφενείου παρατηρώ τον κλειστό κόλπο, τους γερανούς, τα μικρά πλεούμενα -γκλιν γκλιν –πλοηγούς, την ελεγχόμενη μελαγχολία του αδιατάρακτου νερού, τους γλάρους νηστικούς διαρκώς, να χαλάνε το αρυτίδωτό του, καθώς εφορμούν στα ξεβράσματα του λιμανιού. Παίζει πάντα μια μουσική γλυκιά αλλά δεν συγκρατώ τον τίτλο του σιντί κι όλο τον ξεχνώ, όταν μου τον λένε οι νεαρο-νεαρές που φέρνουν τον καφέ.»
Τότε.
Καλά όλα αυτά αλλά ο άνθρωπος έφυγε κι αυτό είναι μια αλήθεια που δεν αλλάζει με τίποτε. Τώρα η ανάμνηση του φίλου, του ανθρώπου, του καλλιτέχνη, του δημιουργού Γιώργου Γκολομπία, λύπην αβάσταγη μας φέρει.
-Αλίμονο!

Σημείωση μόνη

Κατά τες συνταγές αρχαίων Ελληνοσύρων μάγων

«Ποιό απόσταγμα να βρίσκεται από βότανα
γητεύματος», είπ' ένας αισθητής,
«ποιό απόσταγμα κατά τες συνταγές
αρχαίων Ελληνοσύρων μάγων καμωμένο
που για μια μέρα (αν περισσότερο
δεν φθάν' η δύναμίς του), ή και για λίγην ώρα
τα είκοσι τρία μου χρόνια να με φέρει
ξανά· τον φίλον μου στα είκοσι δυο του χρόνια
να με φέρει ξανά - την εμορφιά του, την αγάπη του..."
κ.λπ.
Κωνσταντίνος Π. Καβάφης (1931)