Ενδο-Δημα χειμωνος 2008

Η εορτή τον ελληνικών
(κολυβο)γραμμάτων

Των Τριών Iεραρχών δηλαδή Βασιλείου του μεγάλου, Γρηγορίου του Ναζιανζηνού και Ιωάννου του ...Θεολόγου, κατά τη λανθά-νουσα ή ημιμαθή, ημερήσια διαταγή- εγκύκλιο του Υπουργού παιδείας (ωχ) και θρησκευ-μάτων (δύο ωχ), έκανα μια, ας πούμε, σοβαρή (κοινή τοις πάσι) σκέψη. Ούτως εχόντων των πραγμάτων και σε συνδυασμό με τα όσα συμβαίνουν και έχουν σχέση με τους ακά-λυπτους ανθρώπους, τους φωταγωγούς των πολυκατοικιών, τα απροκάλυπτα παίγνια των συγκαλύψεων, τα σκάνδαλα κ.λπ. παραβατικά συμβάντα, ανακαλύπτονται μόνο και μόνο για να συγκαλυφτούν και να χωθούν στο βαθύτερο σημείο των αρχείων εκ των οποίων προσδοκάται εν καιρώ η ...Ανάστασή τους (κατά την χριστιανική εσχατολογία) αλλά και η τυχόν βιβλική τους «Αποκάλυψη». Το κάποτε “Ολοι στον αγώνα” ξέπεσε στο “Ολα στο αρχείο”. Το θέμα είναι οι μέτριοι και κάτω έως και τα λούμπεν στοιχεία και τα πρόσωπα, που μας διαχειρίζονται ως εξουσία στη λογική του ό,τι αρπάξουμε εδώ και τώρα. Αυτό είναι το σημερινό πρόσωπό μας ως κοινωνία αλλά και ζητούμενο στην δυνάμει «συν-κοινωνία» της ανατροπής της.
***
Η γιορτή των Ελληνικών γραμμάτων εορτάστηκε στην πόλη μας από το Πανε-πιστήμιό, στο τέως σινέ Φίλιππο του ελλη-νικού στρατού Κοζάνης. Ολες οι δυνάμεις της πνευματικής και πολιτικής γραφειοκρατίας ήταν παρούσες, ως δε κερασάκι (ενδιαφέρον) στην εντελώς πνευματοειδή αυτή κατάσταση, οι δημοσιογράφοι κ.κ. Τάσος Τέλογλου και Πασχάλης Μανδραβέλης που τοποθετήθηκαν και δέχτηκαν ερωτήσεις περί της σημερινής κρίσης των Μ.Μ.Ε. και της κοινωνίας κατ’ επέκταση. Με λίαν ενδιαφέρουσες απόψεις, συμφωνείς διαφωνείς, και με απαντήσεις επ’ αυτών επαρκείς, διαφώτισαν το κοινό και περικύκλωσαν το σήμερα των Μέσων με το αύριο της απελπισίας μας. Εκεί ακούσαμε πως η τελευταία σε κυκλοφορία και ποιότητα εφημερίδα των Αθηνών (πουλάει δεν πουλάει 800 φύλλα τη μέρα) λόγω ιδεολογικής συγγενείας και της εξ αυτής χαριστικής διαπλοκής, καταχωρεί στις σελίδες της τη μεγαλύτερη δημόσια διαφημιστική επιχο-ρήγηση. Γιατί έτσι μας αρέσει θα απαντήσει δια της σιωπής της η εξουσία της σήψης.
Αμφιτρύων ήταν ο πρόεδρος της διοι-κούσας επιτροπής του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας κ. Μασσαλάς ο οποίος ανακοίνωσε, σχεδόν περιχαρής, συνεπικου-ρούμενος από τον γενικό περιφερειάρχη Δυ-τικής Μακεδονίας πως το μέχρι τώρα πανε-πιστημιακόν τμήμα Διαχείρισης Ενεργει-ακών Πόρων μετονομάστηκε σε Τμήμα Μηχα-νολόγων, Μηχανικών Ενέργειας. Του αυτού προέδρου ένα βιβλίο είδαμε στις τοπικές αλλά και πανελλήνιες προσθήκες των βιβλιο-πωλείων με τον τίτλο: «Ισως είναι και έτσι...» εκδ. GYTENBERG, σε επιμέλεια κ. Μίμη Σουλιώτη (καθηγητού του Φλωρήνησι) και κ. Ιωάννας Μπενιουδάκη (γραμματέως εν γέ-νει). Αρθρα κατά καιρούς δημοσευμένα σε εφημερίδες και περιοδικά εκ των οποίων διάβασα μόνον το: «Ιχνηλατώντας τη βλα-κεία»., σδτην οποία ο C.M.Cipolla μας διαβεβαιώνει ότι: πάντα και αναπόφευκτα ο καθένας από μας υποτιμά τον αριθμό των ηλιθίων ατόμων που κυκλοφορούν ανάμεσά μας”. Εκείνο το βράδυ τους μετρούσα στην αίθουσα...
***
Σε αντιπερισπασμό το έτερο ανώτατο πνευματικό καθίδρυμα της πόλεως και περιοχής, ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας θέλω να πω, την ημέρα των ανωτέρω ιεραρχών είχε σκοπό να ανακηρύξει επίτιμο διδάκτορα του τμήματος Διεθνούς Εμπορίου του παρα-ρτήματός του στην Καστοριά, τον Μακα-ριώτατον Πατριάρχη Μόσχας και πάσης Ρωσίας κ.κ. Αλέξιον (τα δύο κ.κ. στον ενικό όση αγιοσύνη κι αν περικλείουν, δείχνουν κατεξοχήν ημιμαθείς τύπους ή ευσεβιστές της θλιβερής ώρας). Γιατί του Διεθνούς Εμπο-ρίου; Μάλλον σε ρωμαιοκαθολικό θα πήγαινε καλύτερα αφού η αγία Εδρα διαπρέπει στο χριστιανο-εμπόριο. Οι προκαθήμενοι της Μόσχας έχουν διακριθεί κυρίως για τις υπη-ρεσίες τους προς τις εξουσίες που κατά καιρούς διαφέντευαν την αγία Ρωσία. Ξέρει άραγε ο παρολίγον τιμηθείς πού βρίσκεται η Κοζάνη, μάλλον η Μακεδονία ή μήπως έχει σύγχυση με τη γείτονα σκληρή μας «αδελφή», που μας τα πήρε όλα κι έφυγε! Που τον σκέφτηκαν; Στην ανάγκη ανάπτυξης δημο-σίων σχέσεων του ιδρύματος, πήραν σβάρνα το ανώτατο, ορθόδοξο ιερατείο ανά την υφήλιο και το δοκτοροποιούν ατιμωρητί· μια τακτική που έχει την αυτή πλέον αξία με το μοιράζειν δεξιά κι αριστερά πλακέτες (και λαμβάνειν εννοείται)· ότι αν θέλεις κάποιον να δουλέψεις κανονικά όμως και με το νόμο, του δίνεις μια πλακέτα εκ πλαστικού, μεταλλικού ή άλλου ευγενούς μετάλλου. Ομως τους πρόλαβε ο μακαριώτατος Αθηνών και πάσης Ελλάδος, που ήταν ήδη εν μακαρίω ύπνω, οπότε και ματαιώθηκε η ανακήρυξη, η οποία ούτως ή άλλως θα γινόταν δι’ αντιπροσώπου όσον αφορά τον εκ Μόσχας κ.λπ. ‘Η μήπως πάτησε απαγορευτικό πόδι ο Φαναρίου και πάσης Οικουμένης; Ομως, πάντα υπάρχει λύση. Ας ανακηρύξουν στη θέση του ως επίτιμο διδάκτορά τους, τον ιερομόναχο Ιλαρίωνα της μονής αγίας Τριάδος στη Λαριού έστω και μόνον για την πολυετή του άσκηση στο τόπο αυτό της μετανοίας του, ο οποίος δεινώς περιβαλ-λοντολογικά πλήττεται από τον δαμασθέντα εκεί ποταμό Αλιάκμονα, και το υπό κατα-σκευή υδροηλεκτρικό φράγμα. Από τους υπό αναζήτησιν προς ανακήρυξιν (πλην του Αλβανίας) είναι κατά πολύ αξιότερος!

Εκοιμήθη εντελώς...

Την κοίμηση ως τελευτή του βίου περιμένουν μόνον όσοι προνομιούχοι έχουν αυτή την ιδιαιτερότητα, δηλαδή να κοιμού-νται (μήπως βλέπουν κι όνειρα;) μόλις παύει οργανικά το όλον τους να λειτουργεί και να επιχωματώνονται επισήμως συνήθως, αλλά και ασήμως και να περιμένουν την έγερση, όταν θα σημάνει γοερά η τρομπέτα κρίσεως της Β’ Παρουσίας. Οι άλλοι, οι απλοί αλλά τυχεροί που τους επισυμβαίνει θάνατος, προσδοκούν απλά Ανάσταση. Είναι κρίσιμη η διαφορά. Σκέψεις στο περιθώριο του πανελ-λήνιου, σχεδόν διασκεδαστικού, τετραήμερου πένθους, επί την εις χουν απέλευσιν του αρχι-επισκόπου Χριστοδούλου του Α’. Ανήμερα της πένθιμης επετείου αργούσαν οι δημόσιες υπηρεσίες. Το πένθος ούτως ή άλλως ται-ριάζει στις χιλιάδες Ηλέκτρες του δημοσίου. Είναι οι δημόσιες μοιρολογίστρες σε κάθε ευκαιρία και διεξέρχονται αυτό το καθήκον με ιδιαίτερη φροντίδα.
Εδώ στην πόλη την παραμονή της Εξο-δίου εξόδου από το εφήμερο, είχαμε εκδη-λώσεις «πένθιμης» ψυχαγωγίας με τον εξαι-ρετικό συνθέτη κύριο Γιάννη Σπανό (αξέ-χαστη ούτως ή άλλως η ΤΡΙΤΗ ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ του σε ποιήματα Ελλήνων ποιητών) και με τα «Ασπρα καράβια τα όνειρά μας» να διασ-κεδάζει, σχεδόν βέβηλα, (Βαβύλης) τους τεθλιμμένους συμπατριώτες στην Αίθουσα Τέχνης. Εκδήλωση που δεν έπαιρνε αναβολή και ήταν μια παραγωγή (κάτι σαν πολιτιστική ...προαγωγή) πληρωμένη αδρά από τη Νομαρ-χιακή Αυτοδιοίκηση, η οποία μόλις πριν δύο μέρες είχε εκδόσει έκτακτο, επίσημο ανα-κοινωθέν συμμετοχής στο δημόσιο πένθος. Την επαύριον ακόμα πιο γεμάτες οι καφε-τέριες και τα άλλα ψυχαγωτήρια ιδρύματα όλων των πόλεων κι όχι μόνον της δικής μας, από τους δημόσια πενθοφορούντας υπά-λληλους της θεσμικής μας γραφειοκρατίας κ.λπ.

«Η Αριστερά έχει μέλλον,
Αν κοιτάζει στο μέλλον»

«...Η δεύτερη και τελευταία μου αναφορά είναι σε όλους αυτούς τους συντρόφους και τις συντρόφισσες, στελέχη του κόμματος που αφιέρωσαν τα καλύτερα χρόνια της ζωής τους στη μεγάλη μας προσπάθεια, στο δύσκο-λο ταξίδι του χώρου μας, απ' όπου και να ξεκίνησαν και που παραμένουν σταθεροί και μαχόμενοι στις πρώτες γραμμές και σήμερα.
Συντρόφισσες και σύντροφοι, δεν ξέρω αν έχουμε φτάσει στην όαση, δεν είμαι βέ-βαιος, αλλά και αν έχουμε φτάσει, αυτοί που οδήγησαν το καραβάνι διασχίζοντας την έρημο είναι ό,τι πιο αξιόλογο υπάρχει στις γραμμές μας. Γιατί για να διασχίσεις την έρημο χωρίς να πέσεις, δεν χρειάζεται μόνο αντοχή, χρειάζονται και γνώσεις. Σύντροφοι και συντρόφισσες, σε όλους εσάς που για χρό-νια στηρίξαμε τόσα πολλά στη δουλειά σας, θέλω να πω με ειλικρίνεια πως σας τιμούμε για το χθες και για το σήμερα, αλλά σας εμπι-στευόμαστε και σας χρειαζόμαστε και για το αύριο.
Σύντροφοι και συντρόφισσες, με αυτά τα λόγια σας χαιρετώ και από τη Δευτέρα ξανά στους αγώνες μας.»
Παραμονή αγίου Χαραλάμπους άκουγα τα παραπάνω στο γήπεδο Τεϊκ Βο Ντο ένθα διεξάγονταν το 5ο Συνέδριο του ΣΥΝ, από τον κ. Φώτη Κουβέλη, πολιτικό από εκείνο το σπάνιο είδος, πολύτιμο και λαμπυρίζων ως ο μαργαρίτης σε ρύγχος χοίρου της πολιτικής, ο οποίος συναριθμείται μαζί με τις προγε-νέστερες αυτού φυσιογνωμίες στις τάξεις της λεγομένης πολιτισμένης αριστεράς, Ηλία Ηλίου και Λεωνίδα Κύρκο. Διάβασα κάπου πως η “Ανανέωση” του αριστερού λόγου έχει πλέον τη μοίρα του πολυτονικού. Οσο υπάρχουν οι χρήστες της θα υπάρχει. Μετά; Νέος πρόεδρος του ΣΥΝ, στη θέση του λίαν συμπαθούς Αλ. Αλαβάνου, που αποχώρησε οικειοθελώς και πάρωρα (άλλο και τούτο πάλι για τα ξεσκολισμένα πολιτικά, ηγετικά ήθη των Νεοελλήνων πολιτικών), εξελέγει ο κ. Αλέξης Τσίπρας, νέος πρωτίστως, που κατε-τάραξε τα τενάγη ιδίως της όμορης πολιτικής ακινησίας και καθυστέρησης όπως φάνηκε από τις αναταράξεις που ξέσπασαν στα στάσιμά τους ύδατα.
Αρα «Το καραβάνι πάει μπροστά κι ας αλυχτούν οι σκύλοι», όπως γράφει κι ο ποιητής Πωλ Ρόμπινσον.

«Ενα βιβλίο για πέταμα»

Οταν βρίσκομαι στο παραλιακό βιβλιοπωλείο της Θεσσαλονίκης «Πρωτο-πορία» ρίχνω πάντα και μια πλάγια ματιά στις προσφορές του και ιδίως σ’ εκείνες τις στοίβες των βιβλίων που έχουν πάνω τους την ετικέτα των 2,90 ευρώ. Με θλίψη, (μήπως και με χαιρεκακία...) κοιτώ ποιοί συγγραφείς πήραν την άγουσα για την απώλεια δια της εκποιήσεως, η οποία είναι ακριβώς το λίγο πριν την πολτοποίηση, στάδιο. Κλασικοί συγγραφείς, έλληνες και ξένοι, γνωστοί, ενδιαφέροντες, σπουδαίοι και μη όλη η γκάμα της ματαιότητας εκεί· και γνωστών και η θλί-ψη κάπως να σε βαραίνει. Αγοράζω πάντα κάποια φίλων αντί για σιωπηρό μνημόσυνο.
Στην Αθήνα έτυχα φέτος στο ετήσιο πα-ζάρι εκ-ποίησης του βιβλίου το οποίο διεξά-γεται καθε χρόνο στην πλατεία Κλαθμώνος, κάτω από τέντες και τσαντίρια κι έξω το κρύο σουβλερό. Εκεί κι αν γίνεται της κακομοίρας· ντουνιάς ν’ αγοράζει όπως στα σούπερ μάρ-κετ και να σώζει από τη βέβαια πολτοποίηση ό,τι μπορεί κι όσους συγγραφείς. Οι τιμές εί-ναι σχεδόν ανύπαρκτες. Διέσωσα από την απώλεια κι επειδή λυπόμουν τα βιβλία που τα διάβασα σε άλλους καιρούς και στις ίδιες ή άλλες εκδόσεις: Χωλλ Κέιν “Ο Μαξιώτης” μετ. Αλεξ. Παπαδιαμάντης εκδ. Ινδικτος, Πέτ-ερ Βάις “Ο Τρότσκι εξόριστος”, εκδ. Δωδώνη, STHVENS WALLACE “Εκλογή από τα άπαντα” εισαγ. μτφρ. Γιώργος Σπέντζος εκδ. Δωδώνη, Τ. Ελιοτ “Η ρημαγμένη γη” μετ. Κλείτου Κύρου εκδ. Υψιλον
Εν τω μεταξύ έλαβα από τον εκδοτικό οίκο Πόλις το μυθιστόρημα του Paul Desalmand «Ενα βιβλίο για πέταμα». Ο συγ-γραφέας αφηγείται ακριβώς την τύχη των παραπάνω· ένα βιβλίο αφηγείται την ιστορία του από τη στιγμή που τυπώνεται στη Γαλλία μέχρι την απώλειά του στην Αφρική. Διαβάζω στο οπισθόφυλλο: “Σε πρώτο επίπεδο το βιβλίο μοιάζει με περιπετειώδες μυθιστόρημα γεμάτο εκπλήξεις και ανατροπές. Αλλά ταυ-τόχρονα αποτελεί: Σάτιρα του εκδοτικού χώρου*Στοχασμό για τη γραφή και την ανά-γνωση*Κριτική ανάλυση των σχέσεων Δύσης-Τρίτου Κόσμου*Μεταφορά για το θάνατο* Παιχνίδι πάνω στη μυθοπλασία* Παιχνίδι πάνω στη διακειμενικότητα (όλες οι παρα-πομπές και οι αναφορές ομολογημένες ή όχι, βρίσκονται στην ιστοσελίδα www.quidamediteur.com)”.
Εξοχο.

Μικτά ορκωτά δικαστήρια
εν συνεδριάσει, αθώα.

Δηλαδή αν κάποιος διαπράξει έγκλημα ειδεχθές για τη μεγάλη ή μικρή κοινωνία κιν-δυνεύει τις περισσότερες φορές να αθωωθεί εκ της διαδικαστικής παθογένειας του συστή-ματος απόδοσης της επ’ αυτού δικαιοσύνης. Αυτή η φενάκη της λαϊκής συμμετοχής στην έκδοση των δικαστικών αποφάσεων, δηλαδή της συμμετοχής απ’ ευθείας του λαού σε μια από τις τρεις εξουσίες, έχει γίνει πλέον κάτι σαν ανέκδοτο. Τα μεικτά ορκωτά δικαστήρια αποτελούνται από τρεις επαγγελματίες δικα-στές και από τέσσερις πολίτες που κληρώ-νονται από την ειδική λίστα των οργανικά διανοούμενων κατά Γκράμσι(!), που συντάσ-σεται σε κάθε νομό. Οι κύριοι ένορκοι σύρο-νται σχεδόν σαν αιχμάλωτοι στην έδρα για να παίξουν το ρόλο του δικαστή. Κανείς τους δεν επιθυμεί αυτή τη συμμετοχή. Αχθος μέγα βαρύνει τον κληρωθέντα ιδίως σε εγκλήματα που δεν είναι 100% αποδεδειγμένα. Τις περισσότερες φορές το “αθώος” είναι η πλέον προσφιλής ετυμηγορία που πέφτει επί δικαί-ων αλλά ιδίως και επί το πλείστον, επί αδίκων. Είναι δικαιολογημένη αυτή η διά-θεση. Ατομα έχοντα μηδενική πείρα από τις δαιδαλώδεις δικονομικές διαδικασίες, την ψυχολογία των προσώπων που παρελαύνουν ενώπιόν τους, την εκτίμηση των αποδείξεων, με την κοινή γνώμη του ακροατηρίου να συμμετέχει στο θεατρικό, κυρίως με την πλευρά του θύματος, τι να σου κάνουν, πε-λαγώνουν; Το 4 έναντι 3 είναι μόνιμη επωδός. Μήπως η απόφαση που παίρνεται κι αρχίζει με τους λαϊκούς είναι ένα ασφαλές κατα-φύγιο για τους τακτικούς δικαστές να κάνουν το κομμάτι τους εκ του ασφαλούς πλέον, αφού ήδη διαμορφώθηκε η πλειοψηφία από-φαση, μπορεί να λένε ό,τι θέλουν και τους βολεύει. Ιδίως το που ανακοινώνεται δημόσια πως ψήφισαν οι λαϊκοί και πως οι δικαστές, έτσι ώστε να λάβουν την αρά οι πολίτες;
Ερωτήματα ίσως κι εκ του αφελούς αλλά και από υποψιασμένους και με αφορμή το έγκλημα στη Βλάστη της Κοζάνης που έγινε τη βραδιά που όλη η Ελλάδα πανηγύριζε το Γιούρο, στις 4 Ιουλίου 2004, εδολοφονείτο άγρια η 15χρονή Φιλίτσα σε ερημική τοπο-θεσία του ιστορικού χωριού της. Ο προ-σαχθείς ως κατηγορούμενος έλαβε δις την ετυμηγορία του αθώου από τους ενόρκους α’ και β’ βαθμού. Τι να κάνουν κι αυτοί; Την τιμή της δικαιοσύνης (απέδωσε στην ουσία δικαιοσύνη) έσωσε ο εισαγγελέας Εφετών κ. Πέτρος Ραπτόπουλος από τις σημαντικότερες προσωπικότητες που έχει σήμερα ή εν Ελλάδι δικαιοσύνη κι όχι μόνον η «Ισταμένη».
Η αστυνομία που τόσο ολιγώρησε τον κρίσιμο πρώτο καιρό καλείται τώρα εκ νέου να βρει τον ένοχο...
- Αλλο τί θα κάνει, δηλαδή!
Εορδαία, Εορδαία των ανεξιχνίαστων εγκλημάτων...

ΥΓ. κάπως μακρύ στο παραπάνω.

«Κοινός ιατρός θεραπεύσει, ο χρόνος έλεγαν οι αρχαίοι. Σήμερα δεν υπάρχει πλέον η φόρτιση. Ολα έγιναν μια αχλύ μνήμης και το πρόβλημα εστιάζεται στον ένοχο ποίος είναι, και τι θα γίνει αν θα βρεθεί, κι αν αυτός που κατηγορήθηκε και καθόταν στο εδώλιο ά-καμπτος για μέρες, ήταν ή δεν είνα;. Το συγκι-νησιακό πλέον κινείται σ’ αυτό το επίπεδο. Εκείνη για την οποία της εψάλλησαν κατά την εξόδια ακολουθία της των κοικημημένων νηπίων ύμνοι, έχει περάσει σε δεύτερη μοίρα, αλίμονο. Ο χρονος παραείναι φορές λυτρω-τής αλλά κι αμείλικτος.
Στο περιθώριο του διαταραγμού της κοινής γνώμης στην Εορδαία, το γεγονός συγκίνησε κόσμο· ο καθένας πήρε θέση είτε φωναχτά είτε σιωπηλά. Το σιωπηλά ίσως είναι και το χειρότερο. Από τη φωναχτή και κραυγάζουσα πλευρά, ένα μικρό έντυπο, 16σέλιδο, με ένα αξιοπρεπές αλλά σπαρα-κτικό ποιητικό «Αντίδοτο στη λήθη» γράφει μεταξύ άλλων:
Είμαι η ΦΙΛΙΤΣΑ
Μόνο που δεν υπάρχω πια
Τουλάχιστον εδώ
στο χωμάτινο κόσμο σας
έπαψα να υπάρχω.
Χωρίς να το θέλω
κόπηκαν το φτερά μου.
Μου τα κόψανε.
Ενα βράδυ την πήραν την απόφαση
και τα ξέσκισαν.
Η απόφαση δια τρίτη φορά.

Τα επιχώρια θεατρικά μας

Οι εγγυημένοι κλασικοί
Με το «Κουκλόσπιτο» του Ιψεν είχαμε μια παράσταση του ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης και περιχώρων, που συνεχίζεται ακόμα και συγκεντρώνει μόνο τους συλλογιζόμενους φίλους του θεάτρου και όχι την μάζα προς ψυχαγώγησιν. Ως εκ τούτου δεν είναι και προς θλίψην αν η προηγούμενη ρευστή ύπαρξη δεν ανταποκρίνεται, όπως στην προη-γούμενη θεατρική και διευθυντική περίοδο.
Στο μεσοδιάστημα η «Δις Τζούλια» του Αυγ. Στρίνμπεργκ στο Θεατροδρόμιο που στεγάζεται στην πρώην ΥΕΒ και στο εντελώς οικείο και φιλικό του χώρο, που επιτρέπει μεσαίες από άποψη κόσμου συναντήσεις, άρα και πλέον τρυφερές. Εκεί σε τετάρτη απαγ-γελτική ταχύτητα παίχτηκε το ανωτέρω δράμα από τους Βαγγέλη Τζιμόπουλο (άψο-γος) Νικολέτα Σιώμου, Νατάσα Παπαμάρκου (με ενδυμασία κάτι σαν υποψήφιες της ευρω-βίζιον) και μια πληθή συντελεστών μέχρι και υπεύθυνη υποδοχής και ταξιθέασης (άριστη στο διακόνημα, γνωρίσαμε τις υπηρεσίες της) υπάρχει· σε σκηνοθεσία του κ. Γιώτη Βασι-λειάδη (σχεδόν πρωταγωνιστεί και στο «Κουκλόσπιτο» -θεατροπολυθεσίτης- και με χορηγό του μπουκαλιού κρασιού που χύνεται εν τη θεατρική ρύμη, το κατάστημα της πόλης Α. Καρμαζή. (‘Η μήπως γινόταν κι εξώδικη δωρεάν διανομή του, όπως στους φανούς και δεν το πήραμε είδηση;)
*
Οι υπό δοκιμή νεοέλληνες
Αμέσως μετά οι σύγχρονοι νεοέλληνες όπως ο Νίκος Μανούδης με τις “Εξομο-λογήσεις γυναικών» (δηλαδή τι λένε) σε σκη-νοθεσία εκ των ενόντων του ΔΗΠΕΘΕ, δηλαδή του Γ. Καραχισαρίδη, διευθυντή του που όπως δηλώνεται θα παιχτεί ακολου-θώντας την άγονη γραμμή ξηράς, δηλονότι στα χωριά του ορεινού Βοϊου, όπου στα καφενεία κι ενώπιων των εναπομεινάντων γερόντων, οι οποίοι θα παίζουν ξερή, θα λένε τα θεατρικά τους λόγια. Θα ακούν αυτοί έκθαμβοι τις εσωτερικές, από υστερικές έως μετρημένες κι ελεγχόμενες εξομολογήσεις των γυναικών του σήμερα και θα αναρωτιούνται οι γνήσιοι άνθρωποι της υπαίθρου:
- Ωρέ τι είναι όλα τούτα τα νούμερα!
*
Οι ανέλεγκτοι ως χρήσεις παρελθόντων ετών, τοπικοί θεατροκαρναβαλιστές
Δεν υπάρχει πιο εύκολη υπόθεση από το συμπήξεις θεατρική ομάδα. Αυτό είναι γνω-στό από τα σχολικά χρόνια με τα σκετς στις αίθουσες και στις αυλές των σχολείων κάθε εθνική γιορτή ή επέτειο. Σ’ ένα τέτοιο πρω-ταγωνίστησα κι εγώ παίζων τον Αθανάσιο Διάκο στο δράμα ο «Ηρωας της Αλαμάνας» κι έκτοτε είναι ο εθνικός μου ήρως (όπως άλλοι έχουν τον Ολυμπιακό ή την ΑΕΚ), κι αν δεν δω το ψηφιδωτό του στην εθνική κοντά στη Λαμία, ταξιδεύων νύχτα προς Αθήνα, με το ΚΤΕΛ, κάτι με θλίβει). Με την ευκαιρια είδα πως το Λαϊκο Λαχείο του σεπτού εθνικού μας τζόγου είχε την φυσι-ογνωμία του. Συγκινήθηκα κάπως κι αγόρασα ένα για πρώτη και μόνη φορά. Δεν κοίταξα ούτε τον λήγοντα.
Ετσι ο νεοπαγής συλλογικός θεσμός παραδοσιακών νεο-κοζανιτών με την επωνυ-μία ...«Η Κόζιανη» σύστησε θεατρική ομάδα και επιτίθεται με το σκετς «Θέλεις ρούφα και δάγκουνι θέλεις δάγκουνι και ρούφα» του μεγάλου εν αποκριές αλλά και στον ιδιωματικό λόγο κ.Έμμανουήλ Μαρκόπουλο, ντυμένο πάντα με εκείνον τον εν παντί καιρό καρναβαλισμό της αρσενικοθήλυκης εξαλ-λαγής του ανθρωπίνου είδους, της καλού-μενης και «Τσιτσιούλας».
Ο ημιλόγιος αποκριάνθρωπος κάποτε, που τώρα δημοσιολογεί, κ. Γ. Παφίλης, ξανα-νέβασε το σπαρταριστό έργο του “Αχ μάναμ’ κάηκα” μεσω τώρα του ΔΗΠΘΕ.
Τέλος οι κλασικοί πια «Κασμιρτζήδες» για τις αποκριές ήδη το έργο «Είνι και ψίχα αγκαστρουμέν’» του μέγιστου λογίου του δια ζώσης ιδιώματος -μέτρ- κ. Γιάννη Πλόσκα του-πίκλην και Γιάνν τ’ς Λένκους.
Λαϊκός λόγος έντονα διασκεδαστικός για το ακροατήριο το οποίο πάει εκεί να γελάσει με θόρυβο, εξ ορισμού και οπωσδήποτε ακόμα και με την πιο πένθιμη (λόγω ρου-τίνας) ατάκα. Οι αυτοσχέδιοι ηθοποιοί φορές πετυχαίνουν στιγμές υψηλής υποκριτικής τέχνης, άθελά τους φυσικά, που θα τη ζήλευαν οι επαγγελματίες. Η επιτυχία είναι σίγουρη από την άποψη της αποδοχής του κοινού, το οποίο πάει σ’ αυτά αγεληδόν για να συμπλη-ρώσει τα θεατρικά κενά, που του αφήνει το λόγιον ΔΗΠΕΘΕ και τα ημιλόγια σχήματα που προαναφέραμε στα οποία προσέρχεται συνήθως στάγδην.

Η ρωσική περίπτωση
του Δημήτρη Τριανταφυλλίδη

Αποτελεί ένα φαινόμενα ο μεταφραστικός «παροξυσμός» του κ. Δημήτρη Τριαντα-φυλλίδη (κάτοικος φανατικά της περιοχής Μεταξουργείου της Αθήνας), όσον αφορά τη Ρώσικη γλώσσα και λογοτεχνία. Οι μεταφρ-άσεις του δημιουργούν μια μικρή αναστά-τωση στον μεγάλο και διαρκή κόσμο των σημερινών γραμμάτων στην Ελλάδα αλλά και μια διαταραχή στον «μικρό» που θάλλει η αλληλοϋποβολή κι η αλληλο-αγνόηση. Ο Δ.Τρ. μεταφράζει και φέρνει στον Ελληνα αναγνώ-στη, κείμενα των μεγάλων ρώσων όπως του Φ.Ντ. το ογκώδες σε δύο τόμους «Ημερο-λόγιο του συγγραφέα»· άρθρα, επιφυλλίδες, σχόλια, μικρά κείμενα που δημοσίευε ο Φ. Ντ. όταν ήταν διευθυντής σύνταξης του εβδομα-διαίου περιοδικού «Πολίτης» ως ένθετα ή σε ξεχωριστό παράρτημα. Από τους ογκώδες τόμους, ο ίδιος απομόνωσε και μια νουβέλα με τον τίτλο «Μειλίχια» και την κυκλοφορεί σε ένα μικρό βιβλιαράκι. Προχωρώντας μετα-φράζει το σπαρακτικό “Ρέκβιεμ” της μεγάλης Αχμάτοβα. Στα χαρτιά του έτοιμες έχει τις μεταφράσεις του ποιητού Οσιπ Μέντελσταμ:

Silentium

Αυτή δεν έχει ακόμη γεννηθεί,
Αυτή, είναι η μουσική κι ο λόγος
Είναι ο ακατάλυτος δεσμός
Ολάκερης της πλάσης

Του στήθους ήρεμα αναπνέουν τα πελάγη
Και σα τρελή, φωτίστηκε η μέρα,
Κλαδιά μιας πασχαλιάς χλωμής
Μέσα στο θολό γαλάζιο βάζο είναι.

Την δύναμη τα χείλη μου θα βρουν
Την αρχική αδυναμία να περάσουν
Σα κρυστάλλινη να πουν
Ότι αγνή γεννήθηκε στον κόσμο!

Ακίνητη στάσου Αφροδίτη
Στη μουσική επέστρεψε τον λόγο,
Των άλλων τις καρδιές να λυπηθείς
Με την αρχέγονη ζωή ενώσου!
1910

Καθυστερημένα περί
ημερολογίων τοίχου και βιβλιοθήκης

Από το Σιδηροδρομικό Μουσείο Θεσσα-λονίκης ένα ημερολόγιο τοίχου με χαρακτη-ριστικές φωτογραφίες· κάτι σαν κουκλίστικα τραίνα, εργαλεία, βαγόνια με ό,τι δηλαδή ταξιδεύεις από τόπο σε τόπο και στο χρόνο αφού με την επιστροφή από το ταξίδι, αμέσως φεύγεις στο χρόνο του τον οποίο κάπως τον αποτυπώνει το ημερολόγιο. Εν τω μεταξύ οι ράγες του δικού μας Σ. Σταθμού εξακολου-θούν να μας ταξιδεύουν πεζή:

Επιβάτης αταξίδευτος της βραδινής των 19 και 03 ταχείας
στη μόνιμη γωνιά του καφενείου Σάββατο προς το βράδι
η άφιξη κι αναχώρηση μου κινούνται επί της αυτής ευθείας
στο ίδιο τραπέζι τσάι με Πεσσόα, ένα γλυκόπικρο υφάδι

Κι όταν στις ράγες του σταθμού το τραίνο πλέον ξαπλωθεί
η μυρωδιά του ταξιδιού ένδον μου, άρωμα θ’ απλωθεί.
***
Από την Δημόσια Βιβλιοθήκη Σιάτιστας (με διευθυντή της τον κ. Π. Μάνιο) το έλαβα κι όχι από το εκδόσαντα Μορφωτικό ίδρυμα της Ένωσης Συντακτών Ημερησίων εφη-μερίδων Μακεδονίας-Θράκης αφιερωμένο στους πρωτοπόρους Ελληνες της δημο-σιογραφίας αδελφούς Μαρκίδες Πούλιου από τη Σιάτιστα εκδότες της πρώτης ελλη-νικής εφημερίδας με τον τίτλο «Εφημερίς» στη Βιέννη 1790-1797. Για τους αγνοούντες το μέγεθος εκείνης της πρώτης εφημερίδας ήταν κάτι μεγαλύτερο της παλάμης, προς το μέγεθος δηλαδή που τείνουν οι σημερινές. Το ημερολόγιο εκτάκτως καλαίσθητο, διακοσμεί εκ του φανταστικού, ωραίον σχέδιο των τυπογράφων, μήπως και εκ του φαντασιακού, του ζωγράφου Κώστα Ντιό.
***
Ημερολόγιο από το Σύνδεσμο Γραμμάτων και Τεχνών ν. Κοζάνης, αυτού του μεγάλου συλλόγου, επιπέδου όμως, ποδοσφαιρικού σωματείου της υπαίθρου ή σχολικής τάξης. Κρίμα! Ο Σύνδεσμος βρίσκεται σε μεταβατική φάση μετά την ενσώματη φυγή του μεγάλου του Προέδρου (Κ. Σιαμπανόπουλου για να μην μπερδευτούμε γιατί ποτέ δε ξέρεις ποιοί και γιατί θεωρούνε εαυτούς μεγάλους εκτός του ηλικιακού δεδομένου) προσπαθεί να βρει το δρόμο του. Καθιερώθηκε στα καλά σαν ένα Λαογραφικό Μουσείο. Ομως είναι μια βιομη-χανία, μάλλον οφείλει να εξέλιχθεί σε μια βαριά βιομηχανία πολιτισμού και να ενερ-γοποιήσει ουσία τα δύο σκέλη του, Γράμματα και Τέχνες, τα οποία βρίσκονται σε πολύ χα-μηλό έως ανύπαρκτο σημείο καλλιέργειας.
Την περίοδο του μεσοπολέμου στην Κοζάνη, υπήρχε το σωματείο Επιστημονική Εταιρεία Μελέτης Προβλημάτων που συγκέ-ντρωνε στο Δ.Σ. και στις τάξεις του ό,τι σημα-ντικότερο έχει να επιδείξει η πόλη μέχρι σήμερα, στον τομέα των γραμμάτων, της τέχνης, της πολιτικής, της κοινωνίας της (Κ. Τσιτσελίκης, Δ. Μανέντης, Ν.Π. Δελιαλής, Κ. Παπακωνσταντίνου κ.α.). Σκέφτομαι σήμερα ποιοί στελεχώνουν, δια διορισμού ή εκλογής, τους πνευματικούς θεσμούς της πόλεως; Δεν λέω ό,τι το χειρότερο, όλοι τους είναι άνθρωποι καλών προθέσεων αλλά ανε-παρκείς για το ρόλο τους, σχεδόν κωμικο-τραγικά. Δεν είναι μόνον αυτοί, αλλά κάτι τέτοιοι συνήθως επιλέγονται κυρίως ή εκλέ-γονται παρεπιπτόντως. Είναι μια τοπική κοινωνία με μια «ηγεσία» ιδίως, η οποία παρεπιδημεί στην πλέον χαμηλή στάθμη των πνευματικών και πολιτιστικών απαιτήσεων. Δεν τους κόβει κοινώς, όπως και δεν τους κόφτει για τίποτε, πέραν του προσωπικού τους λόγου δημόσιας ύπαρξης. Μια μελαγ-χολία σε κυριεύει απ’ αυτήν την «κατάληψη» που εξηγεί και κάθε είδους ερασιτεχνισμούς μέχρι και ευτέλειες.
Η Δημοτική Βιβλιοθήκη Κοζάνης και ο Σύνδεσμος Γραμμάτων και Τεχνών ν. Κοζά-νης είναι δύο σημαντικοί πυλώνες από τους οποίους περνούν τα σύρματα διανομής του εγγράμματου φωτός. Είναι έγκλημα να υπο-φώσκει η ύπαρξη τους μεταξύ της ζώνης του λυκόφωτος ή του μόνιμου λυκαυγούς.

Περί της «Δακρυσμένης Μικρασίας» βιβλίο του κ. Βασίλη Τζανακάρη από τα Σέρρας

Στον ισόγειο χώρο του Λαογραφικού Μουσείου Κοζάνης έγινε (21 Φεβρουαρίου) η παρουσίαση του βιβλίου «Δακρυσμένη Μι-κρασία” του Βασίλη Τζανακάρη, εκδ. Με-ταίχμιο σελ. 730. Μίλησαν και ο Θανάσης Καλλιανιώτης επιθεωρητής δημοτικής εκπαί-δευσης, σχολικός σύμβουλος δηλαδή και δρ. ιστορίας (ελπίζω να έχει χριστεί στο διά-στημα της γραφής και της εκτύπωσης της «Π»). Ο δε συγγραφέας από στήθους, από καρδιάς κυρίως αλλά και φορές έμπλεος μετρημένης οργής και άμετρης συγκινήσεως κράτησε το ακροατήριο προσωρινά αιχμά-λωτο στη δια ζώσης αφήγηση, όπως και στο βιβλίο του αλλά εκεί σε κρατά καιρό αυτή η γλυκιά αιχμαλωσία της ανάγνωσης ωραίων βιβλίων.
«...Το βιβλίο έχει στο σώμα του κυρίως δύο τυπογραφικά στοιχεία τα 10 στιγμών και των 9. Στα δεκάρια έχουμε την κύρια αφήγηση στα μικρότερα τη εξήγηση· η παράλληλη ανάγνωση της ιστορίας από τα ντοκουμέντα. Κι είναι πολλά και ζωντανεύουν με την ιστορική αμεσότητα του αρχειακού εγγράφου την κυρία εξιστόρηση. Σημειώνω κάτι που βρήκα στη σελ. 253 και αναφέρεται στην ενότητα «1920 Το ακάνθινο στεφάνι του θριάμβου» και ειδικότερα στο Δημοψήφισμα για τη επιστροφή του βασιλιά της 22ας Νοεμβρίου που χαρακτηρίστηκε από τον λαϊκό «εκβαχισμό» κατά την Πηνελόπη Δέλτα, τόσο πριν όσο και μετά απ’ αυτό. Στην Κοζάνη υπερψήφισαν την επάνοδο του Κωνσταντίνου 10.500 πολίτες και εναντίον της 2. Αν δεν ήταν από λάθος, τότε αυτοί θα έπρεπε, αν ήταν δυνατόν να είναι γνωστοί να επισημαίνονται στην τοπική ιστορία με ανε-ξίτηλα γράμματα όχι τόσο για το πολιτικό τους φρόνημα, που είναι και μια ρευστή υπόθεση εργασίας μεταβαλλόμενη φορές, όσο για τη σταθερότητα πλεύσης τους σε μια θά-λασσα με ενάντια κύματα, δον κιχώτες του ασυλλόγιστου ή του μεγαλοπρεπούς μονα-χικοί μύστες.
Ο Β. Τζ., όπως διαβάζουμε στην εργογραφική του σελίδα, ξεκίνησε την παρου-σία του στα γράμματα με την ποιητική συλλογή «Τα σιωπηλά πένθη». Σήμερα τονίζει την ποίηση του ως δημιουργία με ένα συγ-γραφικό, γοερό πένθος, με ένα βουητό συγκί-νησης που σηκώνει το τελευταίο του βιβλίο γεμάτο από γιατί, εάν και διότι· κι όλα να καταλήγουν σ’ ένα κρεσέντο θλίψης, πένθους, χαμού για τον διαχρονικά δύσμοιρο ελλη-νισμό και για τον βαθμιαίο αφελληνισμό μας τελικά, αφού κατ’ εξοχήν τα πρόσωπα του δράματος είμαστε εμείς, οι λαθρεπιβάτες της ιστορίας, κάτοικοι του κάποτε, του νυν και του αεί του τόπου, που είναι γεμάτος από φλύκταινες μνήμης, πάνω στις οποίες δεν μπορείς ούτε να καθήσεις, να τις κοιτάξεις ή να σταθείς σ’ αυτές χωρίς να ματώσεις. «Δακρυσμένη Μακρασία» είναι μια επιεικής έκφραση με την οποία θέλει μάλλον ν’ αποδραματοποιήσει την μυθιστορία του κα-θότι το διασπαραγμένη, πουλημένη, παρατ-ημένη, εγκαταλειμμένη, προδομένη, δηωμένη ως επιθετικοί προσδιορισμοί προσδιορίζουν καλύτερα το ανθρωπογεωγραφικό τοπίο της συναρπαστικής αφήγησης» .

Περί-Δια-Γραμμάτων Βορείου Ελλάδος
Σάββατο βράδυ (23/2) γύριζα γύρωθεν από το Επταπύργιο (Γεντί Κουλέ), της ορεινής Θεσσαλονίκης. Φωτισμένο, επιβλη-τικό, μυστήριο, σιωπηλό και προσπαθούσα ν’ ακούσω τις φωνές του χρόνου που έβγαιναν από τα σπλάχνα του και τα τείχη του. Δεν άκουσα τίποτε μόνο τα γνωστά της νύχτας καμώματα. Ενα αγαπητικό ζευγάρι να φο-βάται κάπως να περπατήσει πάνω στα ερει-πωμένα σημεία του περιβόλου του κάστρου. Κάτω της Θεσσαλονίκης τα φώτα, ο κόλπος της, η έλλειψη κι η αναζήτηση.
Αργότερα μπήκαμε στο ξενοδοχείο «Φι-λίππειον» και στην αίθουσα χορών και δεξιώσεων “Μακεδονία”. Πόσο μου φαντά-ζουν απόμακρα και κούφια στο προπα-γανδιστικό επίπεδο αυτά τα ηχηρά ονόματα και εν όψει της συντριπτικής μας ήττας επί του Μακεδονικού που δεχτήκαμε πρωτίστως από την απουσία άμυνας (κοινής πολιτικής λο-γικής), ουσιαστικής επίθεσης την ώρα που χρειαζόταν (σουτάραμε στο βρόντο και πάντα στην κερκίδα) κι ενώ στο κέντρο υπήρχαν πάντα οι αδύναμοι κρίκοι της μετριοπάθειας σε καιρούς πολιτικής ευτέλειας και κομ-ματισμού εκτραχηλισμού.
Ο Σύνδεσμος Εκδοτών Βορείου Ελλάδος) μοίραζε τα ετήσια βραβεία του σε συγγραφείς της Β. Ελλάδος με προσφορά στα ελληνικά γράμματα: Γιώργος Αναστασιάδης, Γιάννης Αρκέτος, Αλίκη Διαμαντή, Δημήτρης Θεο-χαρίδης, Παύλος Κανονίδης, Β. Π. Καρα-γιάννης, Λίνα Μαρμαρίδου, Γρηγόρης Μπι-λίτσας, Γιώργος Ξεινός, Νίκος Παπαδό-πουλος, Eλένη Τέγου, Θεόδωρος Τζαλαμά-νης, Γ. Τσότσος Αβραάμ Χατζηανέστης, Βενι-ζέλος Χριστοφορίδης.
«Με το Σύνδεσμο Εκδοτών Βορείου Ελλάδος έκανα τρία και ένα ταξίδια. Το πρώ-το στη Σόφια όπου βίωσα το βαρύ Βαλκανικό χειμώνα, μέλος της επιτροπής για την απο-νομή του βραβείου Αίμου τότε δοθέν εξ ημισείας σ’ ένα ποιητή και πεζογράφο Ελλη-νοαλβανό αλλά και τ. Υπουργό ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Αλβανία -αν είναι δυνα-τόν- και σ’ έναν ποιητή από την τότε Φυρομία και τώρα αλίμονο «Μακεδονία»
Το δεύτερο εκ νέου στη Σόφια, όπου γνώρισα τη Βαλκανική άνοιξη μέσα στο Χει-μώνα και τα βιολιά της εκκλησίας και πλα-τείας Αλεξάνδρου Νιέφσκι. Αλλά τώρα το βραβείο δόθηκε στον αειθαλή της νεο-ελληνικής ποίησης Τάκη Βαρβιτσιώτη.
Το τρίτο είναι το σημερινό προς το ψηλό σημείο αυτής της πόλης. Ερχομαι από την Κοζάνη στη Θεσσαλονίκη κι αυτό είναι πάντα ένα ταξίδι, κι όσο κι αν έχει περιοριστεί ο χρόνος, η απόσταση παραμένει και η από-σπαση από τον τόπο σου αποτελούν προϋποθέσεις ταξιδιού. Πάντα το μικρό ταξίδι προς τη Θεσσαλονίκη είναι μια επιστροφή μας, στις μνήμες, στους ανθρώ-πους, στους τρόπους. Η πόλη αυτή αποτελεί τη δεύτερη πατρίδα του σώματος μας αλλά ίσως την πρώτη πατρίδα της ψυχής μας.
Ευχαριστώ τον ΣΕΚΒ και τον πρόεδρό του κ. Χαρ. Μπαρμπουνάκη με το οποίο όμως κάνω διαρκώς και το πιο μακρύ ταξίδι έστω και μόνος μου· το ταξίδι στη μνήμη και στον τόπο αυτόν. Τότε τα χρόνια της δικτα-τορίας που τον γνώρισα, φοιτητής εγώ και αυτός μικρότερος, στο βιβλιοπωλείο επί της Αριστοτέλους, να μας χαρίζει βιβλία για να στήσουμε μια λαϊκή βιβλιοθήκη στο χωριό.
Τους ευχαριστώ δηλαδή για την τιμή που μου κάνανε να με συμπεριλάβουν στην αποψινή παρέα με τους εκλεκτούς ανθρώ-πους της λογοτεχνικής σκέψης κι επιστη-μονικής περίσκεψης, και της οποίας ηγείται κι όχι μόνον αλφαβητικά, ένας πανεπι-στημιακός δάσκαλος, τω καιρώ εκείνω.»