Παγκοσμια ημερα ποιησης εν Κοζανη το 2008

Μικρό χρονικό της 21ης Μαρτίου 2008
Παγκόσμια ημέρα ποίησης,

Εαρινή ισημερία, κατά του ρατσισμού,
υπέρ δασοπονίας και του ύπνου ανέφελου ονείρων

Ερμαια της φριχτής εφευρέσεως της ρόδας
θέτουμε ηλίθια ένα ηλίθιο ερωτηματικό:
Η ποίηση είναι θέμα ουσίας ή θέμα μόδας;
Τον Χριστιανόπουλο θέλουμε ή τον Χριστό;
Μάριος Μαρκίδης


Του Β.Π. Καραγιάννη

ΧΡΟΝΟΣ, Παρασκευή, 21 Μαρτίου 2008
ΤΟΠΟΣ, Κοζάνη κεντρικό ισόγειο του Λαογραφικού Μουσείου
ΘΕΜΑ: ΑνωΚατωΔυτικομακεδονική ποιητική έξαψη
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ: Σύνδεσμος Γραμμάτων και Τεχνών Ν. Κοζάνης
Συνεταιριστικό Βιβλιοπωλείο
Περιοδικό «η Παρέμβαση»
Δημοτικό Ωδείο Κοζάνης
Χορηγός δενδρυλλίων, Δασαρχείο Κοζάνης
Μέγας Χορηγός Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Κοζάνης.
Εχω χάσει τον αριθμό αλλά όχι ελπίζω και τον ρυθμό αυτών των εορτών της ποιήσεως, που διοργανώνουμε εδώ και δέκα συναπτά έτη σε διάφορες αίθουσες κι από διάφορες θέσεις στην πόλη αυτή, που τη μισούμε στα φανερά σαν τις κρυφές μας αμαρτίες, αλλά και την αγαπούμε κρυφά σαν την άλλη ξένη. Αυτή όμως μας έλαχε, και σ’ αυτή συμπλέουμε, παραπλέουμε, επιπλέουμε, βυθιζόμεθα και εκ νέου σηκώνουμε κεφάλι. Ο φετινός κανόνας ποίησης προέβλεπε: «ΑνωΚατωΔυτικομακεδονική ποιητική έξαψη». Ο πρώτος τίτλος στη θέση του ουσιαστικού είχε τον όρο «σαλάτα» λόγω της έκτακτης ονοματολογικής, εθνικής μας επικαιρότητας, αλλά στην πορεία άλλαξε, ενώ στην ουσία ούτως πως σαλατικώς διεξήχθη η «έξαψη», που έφερε και ως υπότιτλο: «Ελεύθερη ανάγνωση ποίησης καταγγελτικής προς κάθε τι μας δυναστεύει».
Χαιρετισμών ποίηση και «Χαίρε βάθος αμέτρητον ανθρωπίνοις λογισμοίς» αλλά κυρίως υπολογισμοίς. B’ των Χαιρετισμών είχαμε και πλην των άλλων αγίων που καταγράφονται στον Συναξαριστή του αγίου Νικόδημου Αγιορείτη, και του αγίου Σεραπίωνος από Σιδώνος, όστις εν ειρήνη -περιέργως- τελείωσε. Ενας άγιος, δυο ποιητές, τρία ποιήματα έρχονται και μας κουλουριάζονται σαν «Δυο φίδια ωραία κι αλαργινά του χωρισμού πλοκάμια»: Καβάφης κι Αναγνωστάκης και ο «Ιερεύς εις το Σεράπειον» του Αλεξανδρινού αλλά και τα δύο ομότιτλα, «Νέοι της Σιδώνος 400 μ.Χ.» του Κ.Π.Καβάφη
...και για μνήμη σου να βάλεις
μόνο που μες στων στρατιωτών τες τάξεις, τον σωρό
πολέμησες και συ τον Δάτι και τον Αρταφέρνη.»
και «Νέοι της Σιδώνος 1970 μ.Χ.» του Θεσσαλονικέως,
- Μας γέρασαν προώρως Γιώργο, το κατάλαβες!
Ανοιξαν τη βραδιά οι άρχοντες πρωτοψάλτες κ.κ. Αναστάσιος Κτενίδης του Αγίου Γεωργίου Κρανιδίων, Δημήτριος Δασκαλόπουλος Αγίου Γεωργίου Κοζάνης, Αθανάσιος Καρανάνος αγίου Γεωργίου Α’ ΣΣ, με τροπάρια από τον κανόνα των Χαιρετισμών και θερμό χειροκρότημα έλαβον. Μεγάλη πέραση είχε ο τροπαιοφόρος (στο ναό του αγίου Χρυστοφόρου Κοζάνης παραμένει πάντα ακμαίος και ...τροπεοφόρος) άγιος τις μέρες μας. Μόλις την αυτήν ημέρα είδα μια εκπληκτική εικόνα του στη μονή Αναλήψεως Κοζάνης· την Κυριακή που ακολούθησε θεμελιώθηκε ο πυρποληθείς, αγνώστω λόγω και χειρί ναός του στην Αιανή. Ακολούθησαν στο ποιητικό «λογίον» ο Ευαγ. Καραπάτσιος, αντιδήμαρχος Κοζάνης με τον ποίημα του Αρη Αλεξάνδρου «Θα επιμένεις» [Οσο ψηλά κι αν ανεβείς εδώ θα παραμένεις./Θα σκοντάφτεις και θα πέφτεις εδώ μες στα χαλάσματα/χαράζοντας γραμμές/ εδώ θα επιμένεις δίχως βία/ χωρίς ποτέ να καταφεύγεις στη βολική απόγνωση/ποτέ στην περιφρόνηση]. Ο άλλος αντιδήμαρχος κ. Γ. Παπαγεωργίου που καθάρισε την πόλη από το άγος των σκουπιδιών σε χρόνο ρεκόρ, απλά παρακολουθούσε. Ο ηθοποιός Στάθης Νατσιός διάβασε του ποιητή Κώστα Καναβούρη εξαιρετικόν μακροσκελές ποίημα· ο Θανάσης Καλλιανιώτης, διδάκτωρ επιτέλους της Ιστορίας («Οι πρόσφυγες στη δυτική Μακεδονία 41-46») ένα ποίημα του άλλοτε μαθητή του Δημοτικού σχολείου Αιανής Αντωνίου Κύρινα -νυν μεγάλου-, η δε κ. Μαρία Μπρέτσα, φιλόλογος, το ποίημα του Μιχ. Κατσαρού «Αντίθετα».
***
Παγκοσμιο-ποίηση δηλαδή η ποίηση όλου του κόσμου. Αυτό μας αφορά στο επίπεδο της διάγνωσης και της διαβίωσης και μια χαρά συν δυο τρομάρες. Διαφορετικά και ελλείψει της έπρεπε στη μουσική ν’ ακούμε μόνο την αυθεντική «Γερακίνα», στην ποίηση δε να διαβάζουμε το: «Σε μια ρόγα από σταφύλι έπεσαν οκτώ σπουργίτες κ.λπ.»
Πως αντιστεκόμαστε στην κακιά παγκοσμιοποίηση, και στην βλαβερή χοληστερίνη; η τοπική συνταγή έχει γιαπράκια, η ευρύτερη αγώνες βάδην ατελέσφορους για αιώνες στων κομμάτων τα σοκάκια.
Πως ενδίδουμε στην καλή παγκοσμιοποίηση και πως αυξάνουμε τα αντισώματα της καλής χοληστερίνης; Συν-πίεση στο ελάχιστο κάθε επαγγελματία επαναστάτη και κούρεμα Σύριζα κάθε δοσίλογου ράθυμου γραφειοκράτη, ου μην αλλά και πλουτοκράτη. Αν μπορούμε βέβαια.
***
Μετά απ’ αυτά οδηγήθηκε στο έδρανο απαγγελίας ο κ. Μάκης Μπελιάς εννοείται, μεταβατικός γραμματέας του ΣΥΝ Κοζάνης και μόνιμος στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, με του Κ.Π. Καβάφη τη συνοδεία.
Ο Νομάρχης κ. Γ. Δακής μετά της συζύγου του, κατά το μέσον της ποιητικής διαδρομής αφιχθείς και κατευθείαν στο απαγγελτικόν λογίον αχθείς, Κ.Π.Καβάφη κι αυτός απήγγειλε.
Ο Μάκης Καραγιάννης διάβασε Τάσο Λειβαδίτη, ενώ ο Τάσος Αναστασόπουλος, ιατρός εργασίας στη ΔΕΗ, γενικά Μ. Μπρέχτ («Να οι αστόχαστοι που ποτέ δεν αμφιβάλουν...» και μας έδειξε κάπως.· η Ρίτσα Γκουρτζιούμη της Μάτσης Χατζηλαζάρου (ποιάς άλλης;) το «Μελαχρινό έρωτά» της· εκ μέρους του Συνδέσμου Γραμμάτων και Τεχνών, που παίρνει τα πάνω του όσον αφορά τις δράσεις των γραμμάτων στο επίπεδο των εκδηλώσεων, όχι ακόμα στην πρωτογενή τους παραγωγή, ο Γ. Γραμματέας του Βαγγέλης Σιαμπανόπουλος, διάβασε ποίημα του Π. Νερούντα. Η κ. Παναγιώτα Παρασκευά από το Μεσόβουνο Εορδαίας διάβασε με έμφαση ένα δικό της ποίημα, αφιερωμένο στο ολοκαύτωμα του χωριού της (1943). Η δε Ελευθερία Παπαδοπούλου την εξαίσια «Φούγκα του θανάτου» του Τσέλαν σε δύο γλώσσες εκτέλεσε.
***
Γελοιο-ποίηση. Δηλαδή για γέλια ποίηση. Δεν υπάρχει δυστυχώς δημόσιος συνήγορος της ποίησης για να προσφύγεις σε περιπτώσεις παραποίησης, ή διασκεδοποίησής της. Μόνον του αφελούς κοινού πολίτη υπάρχει παρόμοια φενάκη. Στον δεύτερο καταφεύγει ο κάθε πικραμένος από την εξουσία, στην άλλη προσφεύγει εν έκαστος πληγωμένος κι ευρισκόμενος σε αισθηματική αφασία, αγωνίζεται δε να φτάσει έστω και στο πρώτο σκαλί της τέχνης της ποιήσεως, να πάρει τα όποια της φάρμακα παυσίπονα ή παυσίλυπα. Αλλά μόνον φαρμάκια καταπίνει κι αυτά πανάκριβα. Συνώνυμό της η κακο-ποίηση ιδίως της ποίησης από τους περαστικούς της χρήστες που την εκλαμβάνουν ως είδος αναλώσιμον το ίδιο όπως τα χαρτικά της δημοσιοϋπαλληλίας και τα είδη καθαριότητες του οίκου.
***
Η δασάρχης κ.Τσιμηνάκη Αναστασία, που κάθε χρόνο στέλνει στην εκδήλωση αντί ανθοδέσμης εκατοντάδες αριζόνες και άλλα δεντράκια προς διανομή χάριν της ημέρας της δασοπονίας, έκανε ένα πέρασμα λόγου για τη μέρα και κάθισε, διακριτική κι ωραία. Αναγνώσεων συνέχεια. Κώστας Δάλλας, ένας Οδυσσέας που το θέρος ναυλοχεί στη Σκάλα Ερεσσού της Λέσβου δεξιοτέχνης τουριστοτρόφος (ταβέρνα blue sardine) και το χειμώνα λιμνάζει στη Λευκοπηγή, αμπελουργός και γεωπόνος, ένα ποίημα εξέγερσης του Δραμινού ποιητή Αλέξανδρου Αραμπατζή. Η σύζυγος του η εκ Μυτιλήνης κ. Ευαγγελία έφερε δέσμη αποξηραμένων ακάνθων και χόρτων, που συνεχώς υπενθύμιζαν την παρουσία τους σε κάθε αναγνώστη· τους άγγιζαν τρυφερά, αφού αυτή συνόρευε με το έδρανο αναγνώσεως, κρεμάμενη και λικνιζόμενη στο ταμπλό, ένθα ήταν καρφωμένα και δύο καλλιτεχνικά πανό του ζωγράφου και γλύπτη Θάνου Καρώνη γεμάτα από θραύσματα λέξεων ποιητικών και φράσεων· όπως και η σιωπηλή εκ Κρήτης ποιήτρια Γεωργία Καστρινάκη έφερε κλαδιά ανθισμένης αμυγδαλιάς κι αγριοκορομηλιάς σε «ορέον βάζων μετ’ ανθέον», αλλά δεν διάβασε τίποτε. Η κ. Σίσσυ Τσομπάνου, με το ωραιότερο (προσωπική θέση) ποίημα της βραδιάς, του Νίκου Καρούζου «Ρομαντικός επίλογος» (Μη με διαβάζετει/όταν/έχετε/δίκιο./Μη με διαβάζετε όταν/δεν ήρθατε σε ρήξη με το σώμα.../Ωρα να πηγαίνω/δεν έχω άλλο στήθος). Ο νεαρός και με ορμητική άποψη ποιητής Κώστας Ποζουκίδης (φοιτητής αγγλικής Φιλολογίας Α.Π.Θ.) δύο ερωτικά δικά του είπε (έφερε και σεμνό σκουλαρίκι).
***
Πολτοποίηση. Αυτό που κάποτε λέγαμε λαό τώρα ακίνδυνα κι ατιμωρητί τον ονομάζουμε πολτό, άκουσα να λέει στο ΤΡΙΤΟ πρόγραμμα ο κ. Περικλής Κοροβέσης. Το καταγράφουν και όλες οι δημοσκοπήσεις πως η δημο-κλοπία είναι αυτό που κόβει φέτες τον πολίτη στα δυο, στα τρία κ.λπ. αλλά όχι τον καιρό στα δυο, καθώς αυτό το καταφέρνει μόνον η ποίηση, όταν μιλά για αγάπη και φυσικά στον «Ερωτικό Λόγο» του Γ. Σεφέρη σε ωραία λιτή μουσική απόδοση, σχεδόν καταλογάδην. από τους κ.κ. «Χειμερινούς Κολυμβητές» του κ. Μπακιρτζή.
Ο ανωτέρω λαός είναι επιδεκτικός σε κάθε ζυμώση και ειδικά σε κάθε παραδημιουργία, αλλά σε συνθήκες πολτοποίησης και ποδοπατήματος. Δυστυχώς τα ζούμε οργισμένοι εν μετρία εκτάσει, με τα πόδια της δημόσιας ευτέλειας εν πλήρη διαστάσει.
***
Διακριτικά και ήρεμα παρακολούθησε ο πρόεδρος του Συλλόγου για τη διαφύλαξη της κοζανίτικης παράδοσης «Κασμιρτζίδις» κ. Γιάννης Πλόσκας, μετά το εκρηκτικό, θεατρικό, ξεφάντωμά του τη διάρκεια της Αποκριάς. Ο καθηγητής φυσικής Γ. Ξάρχης, από τη Βόνιτσα Αιτωλοακαρνανίας, είπε το «Συνέδριο» του Αριστοτέλη Νικολαϊδη· παρούσα αλλά μη προσφωνηθείσα λόγω της κρυπτικής της διάθεσης, η πρόεδρος του ΔΗΠΕΘΕ κ. Κούλα Καλογερίδου. Η νέα οδοντίατρος, άριστη στην παιδική ορθοδοντική, κ. Κατερίνα Μαυροδή διάβασε το ποίημα του Μιχάλη Κατσαρού «Η Διαθήκη» («Αντισταθείτε σ’ αυτόν που λέει καλά είμαι εδώ...» κ.λπ.), ο δε κ. Βίλδος κάτι δικό του και όπως πάντα, ηθικά παραινετικό.
***
Ερημο-ποίηση έχουμε όταν η άμμος συνεχώς κατακτά χρήσιμα ποτιστικά εδάφη και εισχωρεί στα ζωτικά μέρη της ψυχής μας με το δυναμισμό μιας απεργίας του δημοσιοποιημένου φορέα εν όψει απασφαλίσεώς του. Τότε γεμίζουν οι δρόμοι από εμάς κι όχι από σακούλες μαύρες, μπλε, πράσινες. Σ’ αυτές μέσα είμαστε εμείς κομμάτι κομμάτι, και από την κάθε μας μέρα. Ο,τι δεν προωθείται από τα στερεά μας απόβλητα άλλως προς ανακύκλωση, είν’ εκεί για να γίνουμε των σκουπιδιών η πολύβουη χώρα καθώς περνούν αδιάφορα με άδεια έπαρση τα δημοτικά απορριμματοφόρα, όπως ανέμελα διασχίζουν την ακύμαντη θάλασσα τσαχπίνες βάρκες και λυγερά ιστιοφόρα.
***
Η κ. Ολγα Ντέλλα, ποιήτρια («Ακος ψυχής» το τελευταίο της ποιητικό βιβλίο -διάβασε Μ. Σαχτούρη· ένας νεαρός φοιτητής με καβουράκι μαύρο ονόματι Τσιμηνάκης δύο δικά του ποιήματα· η φοιτήτρια του μουσικού τμήματος του Πανεπιστημίου Μακεδονίας Αναστασία Κεχαγιά απήγγειλε με τα μάτια της ψυχής της του Κ. Βάρναλη το ποίημα «Οι μοιραίοι». Φυσικά η αισθαντική ποιήτρια, κυρία Καραβά, είπε ένα δικό της ποίημα με το οποίο έκλεισε εντελώς η βραδιά ποίησης έτους 2008, στην Κοζάνη
***
Ενδυματοποίηση. Δηλονότι το τι φοράς είναι πρώτα ποίημα χεριών, επιλογή έμπειρων χεριών αλλά και ποίηση ψυχής αισθητικής και διάθεσης, ανάλογα βέβαια με τον καιρό. Ενας άδηλος χορηγός της βραδιάς αυτής θα μπορούσε να ήταν νέο κατάστημα ανδρικής ένδυσης στο παλαιό γνώριμο και θελκτικό μοτίβο. «Τ’ αλλάζουμε όλα για να μην αλλάξουμε τίποτα» του Λαμπεντούζα στο «Γατόπαρδο» έρχεται και στο σήμερα, όπου στην παρηκμασμένη τότε εποχή και στη σημερινή απαίσια· κι ενώ «Τα ωραία ρούχα φοριούνται για να αφαιρούνται» Κοκτώ, τα αισθαντικά ενδύματα πήγαιναν μόνο σε αντίστοιχα σώματα και φορές είναι αυτά που από μόνα τους σε κρατάνε όρθιο και μέσα τους.
***
Σε όλη τη διάρκεια της εκδήλωσης διέκοπταν με τα δικά τους περάσματα στη μουσική ο σπουδαίος μουσικός Γ. Τζούκας (πιάνο) διευθυντής του δημοτικού Ωδείου Κοζάνης και η ωραιοτάτη κ. Αννα Παπαδοπούλου με το κλασικό τραγούδι, που καταγοήτευσαν το πολυπληθέστατο ακροατήριο, αναγνώστες κι ακροατές της ποίησης, που έχουν λόγο κι έρχονται και συνυπάρχουν σ’ αυτές τις βραδιές, και όχι εξ ανάγκης συρόμενοι για ν’ ακούσουν το συγγενή, το φίλο ή το τέκνον τους το μαθητικό κι αγαπητό τους.
Φωτογράφος της βραδιάς η κ. Μαρία Γιάκου και ζωγράφος της ο κ. Γ. Κόλλας.
Έναρξη ποιητικής βραδιάς 9 και 18’, λήξη κάπου στις 11 προς τα μεσάνυχτα.
***

ΥΓ. 1 Τις βραδιές για την παγκόσμια ημέρα ποίησης καθιερώσαμε στην πόλη εδώ και 10 χρόνια και στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Κοζάνης. Από πέρσι άρχισαν παράλληλα με τις καθιερωμένες και οι βραδιές «Γελοιο-ποίησης». Φέτος μετά από τόσα χρόνια και τόσους τρόπους, θέλησε το ευαγές ίδρυμα των βιβλίων («Πόλη παλιών βιβλίων και πόλη νέων χωρικών») να οργανώσει, με ό,τι του απόμεινε από την κάποτε αίγλη της, και με ό,τι του έλαχε ως ανθρώπους, μια σχολική απαγγελία ποιημάτων. Κάποιος που είδε το ρεπορτάζ στην τοπική τηλεόραση έγραψε: «Πόσο βαθιά μ’ ενόχλησε η διοργάνωση της βιβλιοθήκης! Οι άνθρωποι που είδα δεν μου φάνηκαν απλώς καρικατούρες και αταίριαστοι με το χώρο, μου φάνηκαν και ήταν βέβηλοι. Ενοιωθα να συσπάται το στομάχι του Αναγνωστηρίου από την ενόχληση».
ΥΓ. 2 Την αυτή ημέρα εκδόθηκε ποιητικό ανακοινωθέν από τον Βουλευτή του Πασόκ κ. Αλέξανδρο Αθανασιάδη, για την ημέρα ποίησης. Εχει προϋπηρεσία ο κ. βουλευτής, σε μια παλιότερη βραδιά με όλες τις τοπικές εξουσίες να διαβάζουν, τότς που αυτός απήγγειλε από στήθους (ή δεν θυμάμαι καλά;), ολόκληρο τον «Ματρόζο» του Γεωργίου Στρατήγη!
ΥΓ. 3 Την Κυριακή 23 Μαρτίου, ελαφρώς αλλά νομίμως ετεροχρονισμένα έλαβε χώρα βραδιά ποίησης στη Βιβλιοθήκη Πτολεμαϊδας με διοργανωτή την ακάματη Απαγγελτική Ομάδα Καϊλαρίων. Διάβασαν όποιοι από τους παρευρισκόμενους ήθελαν και πρόλαβαν να πάρουν από το τεντωμένο σχοινί, όπου ήταν κρεμασμένα με μανταλάκια, φύλλα με ποιήματα. Το θέμα ειδικό «Η ποιητική της Ποίησης». Εύγε!. Διευθύντρια του όλου η κυρία ποιήτρια Ολγα Ντέλλα.
ΥΓ. 4 Κανείς από τους «επιφανείς» της πρώτης σειράς δεν αποχώρησε από τη βραδιά κι αυτό καταγράφεται στα αξιοσημείωτα· δεν έμειναν μέχρι τέλους για να δοκιμάσουν την εξαίρετη τραχανόπιτα που προσφέρθηκε με την συνοδεία του κρασιού κατηγορία ‘Ιμερος, αλλά για λόγους αισθητικής, δικής τους. Είναι τόσο ακαλαίσθητο θέμα ν’ αποχωρεί από τα ανολοκλήρωτα σοβαρά θεάματα ο όποιος επώνυμος· οτι τότε εκλαμβάνεται από τους εναπομείναντες και ως ...ελαφρόνυμος!