Οι παραμονές είναι οι ωραιότερες
ημέρες των πανηγύρεων αφού έχουν μέσα τους τις αναμονές που είναι αίσθημα
χρόνου γλυκύτατον ότι η συντέλεσις κάθε πράγματος που καταλύει εκ των πραγμάτων
κάθε τρυφερή προσδοκία, δεν έχει ακόμη επέλθη, άρα έχουμε περιθώριον ελπίδος,
«Δικαίωμα προσδοκίας» το ονομάζει η εκ Θεσσαλονίκης ποιήτρια της Καβάλας
Γεωργία Τριανταφυλλίδου. Δεν λένε άλλωστε πως η παραμονή των Χριστουγέννων
είναι η ωραιοτέρα ημέρα του χρόνου. Ως εκ τούτου ας περιάγωμεν εαυτούς στις
παραμονές των πανηγύρεων του μηνός Ιουλίου.
“Ποιες θάλασσες ποιες ακτές ποια γκρίζα βράχια και ποια νησιά
Ποιο νερό γλείφοντας την πρώρα
Και ποιο άρωμα πεύκου κι η κίχλη τραγουδώντας μέσα απ’ την ομίχλη
Ποιες εικόνες επιστρέφουν
Ω κόρη μου εσύ…”
Την
πρώτη, το ποίημα δηλαδή, είχε σε κορνίζα τοίχου ο άλλοτε μητροπολίτης Κοζάνης
Αμβρόσιος και εις μίαν ποιητική σύναξη αναγνώσεων ήρθε μ’ αυτήν παραμάσχαλα και
τη διάβασε απευθείας απ’ εκεί, τόση η αγάπη που της είχε! (ποιάς της αγίας ή
του Ελύτη;). Την αυτή ημέρα στο Τσοτύλι πολιούχα ούσα γίνεται μεγάλη
ζωοπανήγυρις· οποίον αντιαισθητικόν έθος για την ποιητικότατη αγία.
20 Προφήτου Ηλιού στον δεσπόζοντα λόφο
της πόλεως (τι λόφος κι αυτός των 1020 μ.;). Την παραμονή του, νύχτα,
ανηφορίζουν κατά ζυγιές συνήθως, οι πιστοί ίνα λάβουν την εύνοιαν του Πυροφόρου
π.Χ. αγίου, κινούμενοι όπως οι κάμπιες οι λιτανεύουσες στο Αγιον Ορος. Πριν
χρόνια, ο μητροπολίτης Διονύσιος έθεσε εις οριστικήν αργία ιερέα της
μητροπόλεώς του ότι εμπορεύετο ...λείψανα του αγίου και όχι φυσικά για τον λόγο
πως τα ιερά λείψανα είναι εκτός εμπορίου, κάθε άλλο. Γίνεται μικρά κι εκ των
ενόντων διεξίωση με σουβλάκια, καλαμπόκια, μπύρες, άρτον και λουκούμι
εορταστικόν, όπως κι έναστρη ξενάγηση αφού από κει πάνω φαίνεται όχι μόνον η
πόλις και το λεκανοπέδιον, αλλά και όλη η ουράνια περιοχή. Από άγιον επίτροπον
μου ανακοινώθη πως η πριν από χρόνια έκδοσίς μου «Ανεβαίνοντας στον
Αη-Λια» που αφορούσε τον λόφο και τον επ’ αυτού ναόν εξηντλήθη και χρήζει
επανεκδόσεως προς ωφέλειαν πιστών και μη. Ιδωμεν...
25
Αγίας Αννης κοίμηση. Τον υπαίθριον εσπερινόν της παρακολουθήσαμεν ως
αποσυνάγωγοι του κυρίως ανθρωπίνου μέρους των πιστών, καθημένοι εις βράχους
δύο, στον ένα δηλαδή, προς το ρημάδι του Ξενία κείμενους. Ατενίζαμε την Δύσιν
του ηλίου στα τοπία της ανατολής του (Ολυμπος, Πιέρια και στα θερισμένα χωράφια
του κάμπου) και στις κόκκινες σκεπές της απράσινης πόλεως. Πολύλεπτον λογύδριον
του Δεσπότου εννοείται υπέστησαν οι προσελθόντες.
26
Αγίας Παρασκευής. Λίαν αγαπητή αγία εις πάντας. Το ανηφορίζον –εδώ ηπίως-
κοπάδι των προσκυνητών ποδαρηδόν ή αυτοκινητιστικώς μετείχε ευφροσύνως
ενός θρησκευτικού νιάημερου που λάβαινε χώρα στα πέριξ του ναού χωράφια και
μπαϊρια. Οι πιστοί προσκυνούσαν την αγία σε πολλές εικόνες, δεν τους
έφτανε μία, παντού όπου υπήρχε αυτή ανηρτημένη. Ουρές πολύ μεγαλύτερες των ΑΤΜ
αργολογούσαν. Σ’ αυτή την τοποθεσία ο νυν δέσποτας έστησε το γραφειοκρατικό
στρατηγείο του και τον εποπτικόν του μηχανισμό. Ο λόφος έχει (είχε) καλό κλίμα
εκεί και παλαιότερα οι τοπικοί κάτοικοι πήγαιναν τους φυματικούς προς
ανάρρωσιν δια το καθαρόν του αέρος (τώρα το λοφίδιον απλώς αποκρούει τους
ρύπους των εργοστασίων). Η ωραία αγία όμως παρέχει την εύνοιάν της εις πάντας
πεζοπόρους, εποχούμενους, νηστεύοντες ή και τους τρώγοντες κρέατα εψημένα
αμφιβόλου ποιότητας και προελεύσεως, πλην ωραιότητα αν και δεν δοκιμάσαμεν, των
χαλβλάδων μη εξαιρουμένων.
27
Αγίου Παντελεήμονος του ιαματικού. Παρακάμπτουμε τον άγιο του Τιάλειου
Γηροκομείου που διευθύνει άριστα η κυρία Γεσθημανή από το Γκοτζιαματλή
αλλά και το οικείον μας παρεκκλήσιον του αγίου Δημητρίου, ένθα εκκλησιαζόμεθα
Κυριακάς – εορτάς, και δ’ άλλης οδού άγωμεν εαυτούς στο πάτριον χώμα, νερό και
Πλάτανον Λευκοπηγής. Εδώ έχουμε το θερινό πανηγύρι καθότι το κανονικό
είναι του Προδρόμου, 7 Ιανουαρίου στην Σύναξίν του. Το φροντίζει ο σύλλογος
Μέγας Αλέξανδρος που το Δ. Σ. του τώρα αποτελείται μόνον από γυναίκες.
Γυναικοκρατία (η κ. Δάφνη είναι πρόεδρος) αλλά όχι με Λυσιστράτειες διαθέσεις,
απαγορεύσεις κι αγώνες κι αγωνίες. Τάξη, επιμέλεια και καθαρότητα κι
έλαμψεν το θέατρον του πανηγυριού ήτοι η πλατεία στο ιστορικόν κέντρον
της. Πιστεύω πως είναι σε θέσιν αυτές με τον δυναμισμό τους, να ζωντανέψουν και
το ποδοσφαιρικόν τμήμα του συλλόγου, ακόμα και πρωταγωνιστούσες στα γειτονικά
γήπεδα - της ομάδος τους ο χώρος στα Μελίσσια ανεσκάφει πολλαπλώς- εκ της
ανικανότητας και μαλθακότητος των αρσενικών μελών του. Την τάξιν στο χώρο
επέβαλεν ο κ. Νικόλαος Ζμπκς, τιμής ένεκεν αστυφύλαξ, ο οποίος αν και διαμένει
πλέον εις άγιον Δημήτριον δεν θα μπορούσε να λείπει από το πάτριον πανηγύρι,
δια τα τροχονομικά περαιτέρω.
Ο
ναός του αγίου, λίγο πριν την είσοδο στο χωριό, αριστερά και κάτω, είναι της
δεκαετίας του 30, ανακαινισθείς εκ βάθρων και τοίχων μετά το σεισμό του 1995.
Στα όρια με την κοινότητα Πρωτοχωρίου η οποία συνεορτάζει τον άγιον και ως
δικόν της. Για χρόνια σημείωνα την παρουσία στον εσπερινό, του επιφανούς ιατρού
Δημήτρη Σμλδ. και φέτος την απουσία του.
Το
δεξιόν αναλόγιον άμα της κρούσεως της καμπάνας κατέλαβαν εξαπίνης σχεδόν,
νεαροί φερέλπιδες αλλά φτασμένοι ψάλτες, οι οποίοι με τις γνώσεις τους
ελάμπρυναν τον θείον οίκον του εορτάζοντος αγίου. Υποτονθορίζων εκεί κι ο
βοηθός δεξιού ψάλτου στην αγία Παρασκευή (την ανωτέρω κι όχι της ομώνυμης
κοινότητας με το περικαλές αρχαίον ψηφιδωτόν της) Νικόλαος Δγλς, όστις μη λαβών
ουδέ κόκκαλον ψαλτικόν, απεσύρθη στο έναντι αριστερόν, έρημον και βωβόν
αναλόγιον, μετείχε δε του υπολοίπου της πανυχίδος αφωνότερος ιχθύος· σ’ αυτόν
τον κάθιδρον εσπερινόν όπου ο ιδρώς στους πιστούς, οι οποίοι συν τοις
άλλοις υπέστησαν διπλό κήρυγμα το διήμερον, έρεε ποταμηδόν στις γυμνές πλάτες
κι άδειες αγκαλιές. Οπισθεν του δεξιού αναλογίου ίστατο ο ήδη αριστερός
ψάλτης του ναού των αγίων Αναργύρων της πόλεως Γρηγόριος Δγλς και μετείχε
περιβομβών στα «Ανοιξαντάρια» με τα οποία, σε ήχο βαρύ, άνοιξε η βραδιά της
πανηγύρεως για να τη συνεχίσει αργοτερότερον στην πλατέα ο εξοχότατος κ.
Τσιοτίκας, υιός του αλήστου μνήμης κλαρινανθρώπου Ζήση (Ζήσος) Τσιοτίκα,
εκ Γρεβενών φυσικά.
Ανήκουν
και οι δύο παραλειπόμενοι, στα ψαλτικά ριζίδια, μακρινά, του Γεωργίου
Δγλ. άλλοτε άρχοντα πρωτοψάλτου του Ιωάννου Προδρόμου, όστις νευρικός και
απολυταρχικός όπως ήταν στο αναλόγιο, εσκαμπίλισεν ελαφρώς, μικρόν όντα,
τον μετέπειτα κ. Π. Β. Πάσχον, καθηγητήν Θεολογίας στο Αθήνησι, υμνολόγον
άριστον, συγγραφέα και ποιητήν. Με την τελευταία του έφεσιν κι ιδιότητα ο εν
λόγω ποιητής κατέφευγεν μελετών και προσευχόμενος στον περίβολο του ναού και
κάτω από τα κυπαρίσσια και τα θεόρατα Καραγιάτσια ή και εντός του, συνέθεσεν δε
εν καιρώ και τρόπω, την ποιητικήν συλλογήν «Πικρό Ψαλτήρι» (εκδ
Ακρίτας 1983).
Ωρα, Λευκοπηγή μου, ν’ απαγκιάσω
κάτω απ’ τ΄ Αη Παντελεήμονα
τα δέντρα
και σ΄ ένα ποίημα να κλείσω, αν μπορέσω, ακέρια
σαν σε βαθύτατο παλιό σταμνί τη θλίψη μου...
-Αμήν...
(Αλλά γιατί;)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου