Περί του Γιάννη Ρίτσου και άλλων τινών ποιητών (κάποιων το ίδιο επιφανών ) στην Παγκόσμια ημέρα ποίησης εν Κοζάνη, 20/3/2009. (1)

Η Καίτη Δρόσου κι ο Γιάννης Ρίτσος στο Πόρτο Γερμανός αρχές της δεκαετίας του '50 σε μια από τις αναρρωτικές άδειες του Ρ. από τη Μακρόνησο (Από βιβλίο "Γιάννης Ρίτσος ΤΡΟΧΙΕΣ ΣΕ ΔΙΑΣΤΑΥΡΩΣΗ Επιστολικά δελτάρια της εξορίας και γράμματα στην Καίτη Δρόσου και Αρη Αλεξάδρου", εκδ. ΑΓΡΑ)


Να ‘μαστε πάλι εδώ ανδρείοι.
Εδώ και χρόνια οι κάπως παθιασμένοι μιας ημερήσιας ωραιότητας διαρκούς ισχύος, συνερχόμαστε σε σώμα λειτουργίας ποιητικόν, εντελώς φυσιολογικά και με κάποια αμηχανία στη αρχή, αλλά χωρίζουμε στο τέλος αφύσικα, δηλαδή φορτωμένοι με ένα περιπλέον ποσοστό καλαισθησίας το οποίο μας βαραίνει εκτάκτως και μπατάρουμε σαφώς προς την τρυφερότητα του είδους μας.
Εγειρα με το πλάι -σχεδόν μπατάρισα-
μες στους ψαλμούς των Χαιρετισμών
και την ψύχρα των ανοιχτών κήπων
Ετοιμος για τα χείριστα
(Οδ. Ελύτης)
Αυτό το ποσοστό μας προστίθεται σωρευτικά ευτυχώς, από τα λιγοστά εκ της φύσεως φυσικά κοιτάσματά του, ως συνέπεια της συνάφειας με το λόγο και τους ανθρώπους της ποίησης, αλλά και τους τρόπους της άνοιξης που θα ‘λεγα πως «ξεμυτάει με βήμα τυφλοπόντικα», που γράφει ο Ε. Μοντάλε, δηλαδή.
Επί του ποιητικού μας πρακτέου. Γεμίσαμε δημόσια ποίηση, δηλαδή δημοσιο-ποίηση· άρα καιρός να τα μαζεύουμε ή έστω να τα συμμαζεύουμε.
α. Τώρα την ποίηση πλέον την ανέλαβε, έξω από την αυθόρμητη κι ενιαύσια αυτή σύναξη, ο τοπικός εκπαιδευτικός συνδικαλισμός και θα την διεξέλθη, που αλλού στο Εργατικό Κέντρο, μαζί με τους κατά την σχολική ύλη, συναρμόδιους φιλολόγους, δεινούς ούτως ή άλλως περί των λογοτεχνικών (κάνουν άραγε και ιδιαίτερα στην ποίηση;). Αρα πρέπει να νιώθουμε ωραία· το γεγονός οφείλουμε να το χαιρετήσουμε, ότι επιτέλους αυτή η γηραιά κυρία με το αέναα νεανικό στυλ της ως
Ωραία γυναίκα
περασμένη στα χρόνια
ξεδίπλωσε μ’ ευλάβεια
το πουκάμισο του άντρα
έντυσε το άγαλμά της
το ‘να στήθος της
τ’ άφησε απ’ έξω
πέτρινο. (Γ. Ρίτσος)
εμβήκε και σε αίθουσες άλλες πλην αυτής, ως λόγος, όπως είχε βγει στους δρόμους ως πράξη πριν από λίγους μήνες. Σας ξαναθυμίζω, όμως πως η τοπική στην πόλη μας κατέβηκε και στις νομαρχιακές εκλογές και διεκδίκησε την ψήφο μας, το 1998.
β. Η Δημοτική Χαρτοθήκη δηλαδή ο γλυκύτατος ποιητής και καθηγητής του Α.Π.Θ. Ε. Λιβιεράτος που τη διαχειρίζεται, έστησε για τη μέρα της ποίησης μια διαδικτυακή κατάσταση, στην οποία μπορούμε να μπούμε, να δούμε, να διαβάσουμε και να ησυχάσουμε. (cartography.web.auth.gr/Κozanι/poetry).
Τα συνηθισμένα λόγια.
1. Είμαστε και πάλι στο Λαογραφικό Μουσείο που μας φιλοξενεί αγόγγυστα κι αγαπητικά τελικά.
2. Το Δημοτικό Ωδείο της πόλης είναι και πάλι συμμέτοχος στη βραδιά από τον πρόεδρό του κ. Βαγγέλη Καραπάτσιο λόγω, και έργω από τον διευθυντή του Γ. Τσούκα, άριστο πιανίστα και την ωραιοτάτη εν γένει και εν είδει, σοπράνο κ. Αννα Παπαδοπούλου.
3. Το ΔΗΠΕΘΕ έργο παρόν μας χρησιδάνεισε δι ολίγον τον έξοχο ηθοποιό Δ. Καταλειφό και τον Βασίλη Πουλάκη γαι να μας διαβάσουν ό,τι θέλουν από την ποίηση.
4. Η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση, όπως και κάθε χρόνο, δηλαδή τα δύο τελευταία συν φέτος, είναι δίπλας τόσο κοντά και ζεστά που φορές θεωρούμε αυτονόητη τη βοήθειά της σε σημείο σχεδόν να μη ρωτάμε και ν’ αυθαιρετούμε ελεγχόμενα. Αυτό σημαίνει πως υπάρχουν κοινοί δίαυλοι ευαισθησίας λόγου και τρόπου.
5. Ομως το πιο ωραίο της βραδιάς είστε εσείς φίλοι μας καλοί κι αγαπημένοι, σε όλα σας εντελώς επώνυμοι κι ωραίοι, που κάθε χρόνο κάνετε πράξη την ποίηση με την παρουσία σας στη γιορτή της. Γιορτή που φέτος τιμώμενο άγιο έχει κυρίως τον Γιάννη Ρίτσο, 100 χρόνια από τη γέννηση του, αλλά και άλλους ελάσσονες αλλά και μεγάλους ποιητές που μας έχουν στιγμιαίως και μας συνέχουν συνεχώς.
(Τη μέρα αυτή τα επίθετα μου ξεφεύγουν ασυγκράτητα κι όλα στην υπερθετική τους διάθεση).
Απουσίες:
1. Οι ψάλτες, που επιστρατεύτηκαν φέτος επειδή οι «Χαιρετισμοί της Παρασκευής» παίζουν σε δύο παραστάσεις τη λαϊκή απογευματινή και τη βραδινή εμπορική. Δεν ξέρω αν στις 11, αρχίζει κι η εντελώς νυκτερινή για τους ανθρώπους της νύχτας που εκείνη την ώρα ξεκινούν το έργο τους.
2. Ενώ τα δενδρύλλια καννάβεως πληθύνονται στα βουνά, τις πεδιάδες και τις λαγκαδιές, τα φυσιολογικά δέντρα είτε από πυρκαγιάς είτε από την α-φυτευσία τους, λόγω ελλείψεώς τους στα δασαρχεία, μειούνται. Δύο παράμετροι με το ίδιο συμπέρασμα άρα κάτι δεν πάει καλά είτε επί του αστυνομικού είτε επί του δασονομικού. Ως εκ τούτου διανομή τοιούτων φέτος δεν γίνεται.
(Υπόμνηση)
Πέρσι φύτεψα το δενδρύλλιο της ποίησης στη Μάνα πηγή του χωριού και μάνα κόρη, που ίχνος νερό δεν είχε. Φέτος πήρε ένα μπόι επιβίωσης, μου λέει η μάνα που το φροντίζει και το ποτίζει, τώρα μάλιστα που το νερό της επεφάνη ποταμηδόν. Ο Γ.Ρ. έγραψε το μονόπρακτο δραματικό κομμάτι με τον τίτλο «Η Αθήνα στ’ άρματα» και το 1945 με το «Θέατρο του Λαού» κι αυτός παρών το έπαιξαν στην παγωμένη Κοζάνη. Το έργο το ξαναδούλεψε και το διαμόρφωσε σε τρίπρακτο δράμα με τον τίτλο «Μάνα» για του δώσει την τελική μορφή του αργότερα με τον τίτλο: «Πέρα από τον ίσκιο των κυπαρισσιών».


Στη νύχτα της ποίησης διάβασαν:
Γιάννη Ρίτσο. Εναρξη με τον Τάσο Αναστασόπουλο (με ποιητική εμφάνιση) εκ του Επιταφίου όπως και στη λήξη, η κ. Ελσα Φωτιάδου άλλοτε αντινομάρχης πολιτισμού κ.λπ. («Σονάτα υπό το σεληνόφως», μετά εκτενούς προλόγου!), Ευαγ. Καραπάτσιος, Γιάννης Βλατής πρώην βουλευτής, και οσονούπω ερχόμενος, άρα νυν πολιτευτής
Θυμάσαι που βαλάντωνες εκεί στην εξορία
και διάβαζες και Ρίτσο και αρχαία τραγωδία·
τώρα κοκορεύεσαι επάνω στον εξώστη
και μιλάς στο πόπολο σαν τον ναυαγοσώστη. (Δ. Σββπλς) (2)
Σάκης Καρανάνος, (από τα «12 ποιήματα για τον Καβάφη»), Ελένη Τσεβεκίδου (μετά εισηγήσεως), Στάθης Νατσιός (ηθοποιός) από τα «Ερωτικά» του Γ.Ρ., Μάκης Καραγιάννης (μετά λογυδρίου) και η κυρία Αννα Αγγέλη.
Γ. Σεφέρη: ο ηθοποιός Δ. Καταλειφός,
Ο. Ελύτη: Δ. Καταλειφός, Αγνή Παπακώστα καθηγήτρια φιλολογίας.
Κ. Παλαμά, Βαγγέλης Σιαμπανόπουλος
Εζρα Πάουντ, Σίσσυ Τσομπάνου, δικηγόρος
Μιχ. Κατσαρό και Μανόλη Αναγνωστάκη, ο ηθοποιός Βασίλης Πουλάκος
Β. Ρώτα, Λευτέρης Σιαμπανόπουλος
Νίκο Γκάτσο ο ψυχίατρος Σαράντης Τζιουβελέκη (παντογνώστης περί των πνευματικών κι όχι των πνευματιστικών ζητημάτων), όστις δήλωσε πως δεν υπάρχει ψυχή, γενικώς! (Κι εκείνη η πεταλούδα που βλέπαμε στο θέατρο του Καραγκιόζη που έβγαινε από το σώμα και πήγαινε προς τα πάνω, σαν ξεψυχούσε ο ήρωάς του, τι ήταν;)
Οικεία ποιήματα: ο κ. Δελόπουλος και η κ. Παπαμάρκου, ηθοποιός του Θεατροδρομίου, όπως και η κυρία Αννα Αγγέλη.
Λόγον απλό κι ελάχιστον εκφώνησε ο πρόεδρος του Συνδέσμου Γραμμάτων και Τεχνών Ν. Κοζανης κ. Πολυνείκης Αγγέλης
Μουσική ο πιανίστας Γ. Τζούκας, φωνή η σοπράνο Αννα Παπαδοπούλου (έξοχοι) με 11 τραγούδια.
Μόνος θεσμικός επίσημος ο κ. Μαυρίδης, Ανχης, εκπρόσωπος του στρατηγού του Α΄ΣΣ.
Φωτογράφος Απόστολος Τσιολάκης
Ζωγράφος Γ. Κόλλας
Διάρκεια ώρες δύο και κάτι
Χώρος Μεγάλο ισόγειον του Λαογραφικού Μουσείου με 150 νέες καρέκλες (πλήρεις) αλλά χωρίς τα πέτρινα πεζούλια που τα γκρέμισαν και τώρα που θα κάθετε ο κόσμος, οι επισκέπτες δηλαδή για να ξεκουράζονται;).
Θερμοκρασία χώρου 18ο βαθμοί, ψυχών μεγαλύτερη.
Καιρός κρύο με βροχή. Την άλλη μέρα 21η Μαρτίου, πρώτη ημέρα της Ανοιξης, χιόνιζε συνεχώς!
***
Τον καιρό της δικτατορίας, ακούω το «Πνευματικό εμβατήριο» Μ.Θδρκ. (ποίηση Αγγελου Σικελιανού) μέρα, παρά μέρα στο φίλο μου Θανάση Βμβ. που είχε στέρεο του καιρού του, Ποιώ αντίσταση δηλαδή, όπως την νήσσα. Η αφιέρωση του Μ. Θ. στην αρχή της συναυλίας έλεγε:
«Πριν από 80 μέρες ήμουν ακόμα σε στρατόπεδο συγκέντρωσης και είναι φυσικό η καρδιά μου να έχει μείνει ανάμεσα με τους συντρόφους μου. Γι αυτό μαζί με όλους τους Ελληνες πολιτικούς κρατούμενους μαζί με όλο τον ελληνικό λαό μαζί με όλους εσάς ας αφιερώσουμε τη σημερινή συναυλία σ’ έναν μεγάλο ποιητή άνθρωπο κι αγωνιστή στον αγαπημένο μας Γιάννη Ρίτσο δεσμώτη της χούντας.»
Εμείς τον έχουμε δεσμώτη στις «ψυχές» μας. (3)

Σημειώσεις
1. Για την όποια ιστορία του πράγματος στη βραδιά συμμετείχαν οι: Σύνδεσμος Γραμμάτων και τεχνών, Δημοτικό ωδείο Κοζάνης, ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης., Συναιτεριστικό Βιβλιοπωλείο, και η Παρέμβαση, με χορηγό τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Κοζάνης
2 Από το τραγούδι αυτό μ’ αρέσει ιδιαίτερα ο στίχος: «Χαρά να σε γιαούρτωνα κ.λπ.»)
3. Κι ας κάποτε την εποχή που γκρέμιζαν τ’ αγάλματα του Στάλιν έγραψε (ή μήπως όχι αυτός;): «Στάλιν κοιμήσου στις καρδιές μας είν’ πιο καλά εκεί.