Μπορίς Παστερνάκ

Κυριακή του τυφλού

Η μέρα του πηλού και του κατά Ιωάννη τυφλού αλλά δεν έχω σάλιο ούτε πνοή ζωή η μάτια να δωσω/ Έτοιμος μονον είμαι σε οποίο λάθος να ενδώσω

Οφειλή

Εδω και μήνες χρωστούσα μια αγκαλιά στον πατέρα / - Κάλλιο αργά παρά αργότερα είπε: αγκάλιαζε τη μητέρα...

Περαστικός

Η πολιτεία ως νομικο-δικηγόρο και μονον μ’ αναγνώρισε/ πλην εγώ στο ελάχιστο αυτής της οιονεί «ποινής» χώρεσα/ Χθες στα δικαστήρια περαστικός χαρμολύπη εμφιλοχώρησε/ για μιαν "αγάπη" που αλίμονον αρχήθεν δεν την μπόρεσα.../

Από την εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ

Κηπουρίειν

Εβάλαμεν ευλογητός στο Κηπουρίιν/ παρά την θέσιν Μάνα/ που είναι και τη λεν/ ότι το νερό της από εκεί/ με λάκκον ήμερον και ήρεμον/ διασχίζει χωριά/ νέα, αρχαία, βασιλικά και λαϊκά/ και χύνεται στη λΙμνη Πολυφύτου/ θέλω να πω στον φουσκωμένο Αλιάκμονα/ τον μέγιστο κατά μήκος έλληνα ποταμό/ φέροντα δε 5 - 6 φράγματα παρακαλώ...

H δική μου...

Μία παιδίσκη και είς παις, πενταετής, ήρχισαν να φιλονικώσι περί του τίνος η λαμπάδα ήτο ευμορφοτέρα. ― Όχι, η δική μου η λαμπάδα είναι καλλίτερη. ― Όχι, η δική μου. ― Εμένα ο πατέρας μ᾽ την εδιάλεξε, κι είναι πλιό καλή. ― Εμένα η μάνα μ᾽ την εστόλισε μοναχή της. ― Και ξέρει να κάμει λαμπάδες η μάνα σ᾽; ― Όχι, δέ ξέρει; Σαν τη δική σ᾽! ― Τέτοια παλιολαμπάδα! ― Ναι, παλιολαμπάδα;… να!… ― Να κι εσύ! ― Να κι άλλη μια! Και ήρχισαν να τύπτουν αλύπητα τας κεφαλάς αλλήλων με τας λαμπάδας των, εωσού έβαλαν τα κλάματα και οι δύο. (Από την «Παιδική Πασχαλιά» του Αλεξ. Ππδ. 1891) *** Συζητούν εις Πόντιος και εις Μικρασιάτης: - Οχι η δική μου γενοκτονία είναι η μεγαλύτερη καταστροφή - Οχι η δική μου Μικρασιατική είναι μεγαλύτερη Κι έπεται συνέχεια στον διαπληκτισμό για το ποιά καταστροφή ήταν η καταστροφικότερη για τις οποίες σχεδόν το γλεντούν οι σημερινοί απόγονοι. Να δεις που στο τέλος και μετά τον μεταξύ τους ποδοσφαιρικό αγώνα που θα δώσουν για το ποιός θα υπερισχύσει, θα χτυπηθούν κιόλας στις πλατείες κι όχι στα ανοιχτά χαρτιά της ιστορίας...

- Για ποια Ελένη;

- Μα εκείνη του Γ. Σεφέρη/ που κόβει τον καιρό στα δυό κ.λπ./ “Με το βαθύ στηθόδεσμο, τον ήλιο στα μαλλιά,/ κι αυτό το ανάστημα/ ίσκιοι και χαμόγελα παντού/ στους ώμους στους μηρούς στα γόνατα·/ ζωντανό δέρμα, και τα μάτια/ με τα μεγάλα βλέφαρα,/ ήταν εκεί, στην όχθη ενός Δέλτα./ Και στην Τροία;/ Τίποτε στην Τροία / ένα είδωλο.

"...τα καλοκαίρια έχουν πάντα προθεσμία"

Τεύχος της Παρέμβασης μεταξύ Εαρος και Θέρους κάποιας χρονιάς, με εξώφυλλο τους Θερβάντες και Σαίξπηρ, έργο του Κ. Ντιό Η στροφή από το 18ο σονέτο του Σ. σε μτφρ. Διονύση Καψάλη Πως να σε πω-καλοκαιριάτικο πρωί;/ Εχεις πιο εύκρατη μορφή, πιο ερασμία·/ γνωρίζω ανέμους που κι ο Μάης φυλλορροεί,/ τα καλοκαίρια έχουν πάντα προθεσμία/

Κυριακάτικος περίπατος

Β λειτουργία λογω κοβιτ στον αγιο Δημήτριο/ Δίχως αντίδωρο λογω συνωστισμού/ (το έλαβα εξωδικως από αγιο Νικόλαο)/ Aλφα καφές με την ποιήτρια Αφροδίτη Κοιδου / Το σύζυγο Φανη ιατρό παιδοπνευμονων/ απο τη Ναυπακτο και την Αθήνα/ Κυριακάτικος καθαρισμός τάφου του πατέρα/ -δεν πειράζει τον ακούω αρκεί η μνημη-/ Υπό τον πλατανο της δημοκρατίας/ εσπρέσο στης Κατερίνας/ Άγριες Εντουρο κατέλαβαν την πλατεια/ Και θορυβούν στην όψη τους/ Λιτή (!) μεταπασχαλιος τράπεζα .../ Σήμερα μαλλον δε θα βρέξει./

Θαύμα επί κορμού δρυός

Κυριακή του Παραλύτου αλλά και αγίου Αχιλλειου Λαρίσης - Άγνωστε καλλιτέχνα στον άγιο Νικανορα τι βλέπεις / - Βλέπω στο κορμό δρυός υπό βροχην η μορφή του αγίου να έχει ανατείλει / - Θαύμα θαύμα/ Βοήθεια μας...

Η Χάρτα και οι χάρτες

Επεσκεφθην δι’ ιδιωτικούς λόγους το κτήριον της Τεχνικής Υπηρεσίας Κοζάνης εκεί που πριν λίγα, αλλά για πολλά, χρόνια, στεγαζόταν η Δημοτική Βιβλιοθήκη Κοζάνης, πριν πάει στο σημερινό μεγαθήριό της. Με την αφορμή έψαχνα να βρω κάτι που να μου θυμίζει εκείνα τα αισθαντικά χρόνια μου εκεί ως αντιπρόεδρος του Δ.Σ της 8 χρόνια περίπου και άλλα 8 ως διευθυντής της Βιβλιοθήκης και το Ινστιτούτου Βιβλίου και Ανάγνωσης. Δηλαδή εκείνο που ονομάζαμε τότε κατά πλάσμα πραγματικότητας «Κοζάνη Πόλη του Βιβλίου». Ηταν εκείνη η εποχή (1996-2003) η δημιουργικότερη σε όλο τον πνευματικό βίο της πόλης και ειδικά των γραμμάτων της. Δεν ηύρα τίποτα που να μου θυμίζει τα χρόνια. Ολα αλλάξαν, ως χώροι δηλαδή, κι ήταν επόμενο. Μόνον κρατήθηκε επί τοίχου ένα αντίγραφο μεγάλο της Χάρτας του Ρήγα την οποία είχα κορνιζάρει τότε και «αναρτήσει» εκεί. Μια φευγαλέα συγκίνηση με ακολουθούσε μέχρι την απομάκρυνσή μου από τους χώρους τους οποίους αγαπήσαμε κι αγαπηθήκαμε ορισμένως (ισως και μισηθήκαμε). Η Χάρτα του Ρήγα (1796- 1 797 η εκτύπωσή της στη Βιέννη) το αντίτυπον δηλ. που βρίσκεται στη Βιβλιοθήκη από το 1853, ήρθε εδώ με τη δωρεά του επιφανούς λογίου της Κοζάνης Ευφρονίου Πόποβιτς, ο οποίος άφησε και 600 περίπου τόμους βιβλίων σ’ αυτήν. Σήμερα σε τι κατάσταση βρίσκεται η Χάρτα δεν το γνωρίζω μάλλον στα 12 φύλλα της διατηρημένη. Ετσι πανοραμική είναι μόνον αυτή στην Τεχνική υπηρεσία (μήπως και κάποια στην σχολάζουσα Λασσάνεια Χαρτοθήκη;). Εστω και ως φωτοτυπικόν αντίγραφον, προσφορά, αν καλά θυμάμαι, του κ. Φάνη Πάμπα, του συναρπαστικού αυτού Κοζανίτη που ζει στη Βιέννη σήμερα. Δεκάδες επίσης φωτ. συγγραφέων και πνευματικών ανθρώπων της Κοζάνης και της χώρας, η σειρά φωτ. της νεοελληνικής λογοτεχνίας, αλλά και οι θαυμάσιες μεγάλες φωτ. ποιητών της Θεσσαλονίκης προσφορά του κ. Γιάννη Βανίδη στην Παρέμβαση και στη Βιβλιοθήκη, όπου ήθελα εγώ θα τις άφηνα, και προτίμησα τη Βιβλιοθήκη φυσικά, τώρα μάλλον θα χάθηκαν. Ο Γιάννης Κάβουρας ο πολύτιμος συνεργάτης στο ΙΝΒΑ και τη Βιβλιοθήκη τότε θα θυμάται. Ο σημερινός πρόεδρος του ΔΣ της Βιβλιοθήκης, δηλ. ο κ. Δήμαρχος τι γνωρίζει απ’ αυτά; Επί υπουργείας πολιτισμού του Ε. Βενιζέλου τα 15 υπαρκτά αντίτυπα της Χάρτας που ήταν γνωστά στην Ελλάδα, με υπουργική απόφαση κηρύχτηκαν εθνικά μνημεία. Η Χάρτα της Κοζάνης όμως παραλήφτηκε δι άγνωστους λόγους. Επρεπε να κάνω παραστάσεις ιδιαίτερες και να βγει συμπληρωματική απόφαση του Υπουργού για να συναριθμηθεί και η Χάρτα μας στα μνημεία του πολιτισμού. Η Χάρτα είναι ένα σπουδαίο έργο τέχνης και ιστορίας. Πάνω της ο Ρήγας έβαλε εκατοντάδες πληροφορίες ιστορικές, γεωγραφικές, πολιτισμικές, νομισματικές, χαρακτικά κ.α. έως και σπαρταριστές· λ.χ. Στο σημείο που ο Ρήγας αναφέρει το ακρωτήριο Ακτιον γράφει: «Ακτιον πούντο εδώ ενικήθη ο Αντώνιος από τον Οκτάβιο έχασε και την Κλεοπάτρα».

Εκ του φιλολογικού - πολιτικού μου αρχείου σαν σήμερα 11 Μαϊου 2014. (Μνήμη ποιητού Βασίλη Βατάλη)

Κάνουμε γνωστόν στο φιλοθεάμον κοινό των τριπλών εκλογών πως η Κοζάνη κατέχει μια παγκόσμιον πρωτιά. Η Ποίηση, αυτή η τέχνη στην οποία κατέφευγε ο Κ. Π. Καβάφης όταν είχε ανάγκη φαρμάκων αφού αυτή γνωρίζει κάπως από φάρμακα, είχε κατέβει σε Νομαρχιακές εκλογές το 1998 και διεκδίκησε την ψήφο του λαού. Είχε αργηγόν της τον ποιητήν του Λαού ονόματι Β. Βτλ («Παρτάλα» κατά το φιλολογικόν του ψευδώνυμον) ο οποίος αφού συνέπηξεν συνδυασμόν με την επωνυμία «Ποίηση με Λευτεριά Λόγου» μετείχε του αγώνος μέχρι και των προεκλογικών ντιμπέϊτ απαντών στα ποικίλης φύσης ερωτήματα. Μαζί του στον αγώνα αλλά ως αντίπαλοι οι συνδυασμοί που υποστηρίχτηκαν τότε από το ΠΑΣΟΚ+ΣΥΝ, τη ΝΔ, το ΚΚΕ και το ΔΙΚΗ. Το γεγονός να καταχωρηθεί στας δέλτους του Γκίνες διότι δεν νομίζω να υπάρχει παγκόσμιο αντίστοιχο. Ελαβε 0.66% ποσοστόν και ψήφους επί εγκύρων 116.238 χύδην ψηφοδελτίων, 767,1708 εκλεκτής ποιητικής ποιότητας. Το μετά την υποδιαστολήν ποσό ψήφων με μπερδεύει κάπως. Τι ήταν αυτά; Η Ν.Α. ευγνωμονούσα εξέδωσε τα ποιητικά «Απαντα» του αργηγού του συνδυασμού εις ένα τόμον με τον τίτλον «Ηθικοπολιτικά Πονήματα ποιητή λαού». Ας το έχουν υπ’ όψιν τους αυτό οι μονήρες ποιητές, οι ομαδοποιημένοι παρόμοιοι, οι σχολές μαθήσεως γραφής της ποίησης, οι μαζώξεις ποιητών, τα περιοδικά (χάρτινα και άυλα) ποίησης, η Ακαδημία Αθηνών και περιχώρων, το ΥΠΠΟ και τέλος τέλος ο λαός υπέρ του οποίου δόθηκε αυτός ο αγώνας, αγάπης άγονος. ΥΓ. Κι ενώ οι πολίτες πολιτικοί συνήθως στοχοποιούνται από «φίλους» κι αντιπάλους τους εγώ σεμνύνομαι ότι στιχοποιήθην (και το έχω προς δόξαν και λόξαν μου) υπό του ποιητού ως ακολούθως: “…με τον φωτισμό του, τον μέλανα/ ήρθε δικηγόρος να μας «γιάνει»!!!/ σε ημετεριστικά έδρανα/ κισσός, στ’ όνομα Καραγιάννη/ κι αναρριχόμενος κομμάτων!!!/ τους πεπρωμένους χτυπημένους/ κόντρα, πεινασμένων στομάτων/ ειρωνεύεται πονεμένους...»/

Χέρια πολύτιμα

Τρεις γενιές χέρια μάνας μητέρας μαμάς πολύτιμα...

Των Μυροφόρων

Κύριε μ' αξίωσες να ΄ρθω στην αυλή σου και πάλι/ εκεί που ο αέρας γέρνει τα πεύκα στη φορά του/ την Μυροφόρα Κυριακή που των μανάδων η αγκάλη/ ανθίζει σήμερα κι ο καιρός ξανά ηύρε τη χαρα του/

1η Μαϊου δηλ. Κυριακή του Θωμά

Προηγούνταν ιππείς (του Αριστοφάνη), όπως τότε 11-10-1912 καβαλάρης ήταν ο πρώτος ελευθερωτής της πόλεως και αργοτερότερον στο θέατρο δρόμου με αφορμή την 100ετηριίδα απελευθέρωσης του αείμνηστου Γιάννη Καραχισαρίδη οι έφιπποι ηγούνταν της πομπής. Λαογραφικοί και αποκριάτικοι σύλλογοι εν στολή έσερναν αιχμάλωτες μεγάλες ελληνικές σημαίες· 3 μπάντες Κοζάνης Πτολεμαϊδος, Ελασσώνος έπαιζαν επίκαιρα αλλά βαρύθυμα μαρς, στρατός, πρόσκοποι, αμέτρητοι ιερείς, κλήρος και λήρος, ψαλτάδες νέφος, μικρό δάσος τα λάβαρα των αναστάσεων που έφερον οι επίτροποι σαν τις σημαίες των εθνικών επετείων, μια ζυγιά αδέσποτων σκυλιών που μετείχαν της πορείας και γαύγιζαν ήπια, Λαός του θεού ευλογημένος μέγα πλήθος με τις μισοκαμμένες τις λαμπάδες της Αναστάσεως. Αλλά το Δημαρχείον αφώτιστον κι έτσι έχασε σε τις ευλογίες... Ηταν η συνοδεία του εορταστικού θιάσου που έφερνε την εικόνα της Παναγίας της Μυδραλιοχτυπημένης (μεγάλη η χάρη Της) από Γερμανούς από τη μονή Ζιδανίου στον καθεδρικό της πόλεως όπως κατ’ έτος και έθος γίνεται δια την ενιαύσιαν ζητεία και προστασία. Τα πυροτεχνήματα βροχή, όπως τη μέρα που η Κοζάνη ανήλθε ποδοσφαιρική κατηγορία και δεν θα παίζει με τα χωριά πλέον. Τέτοια σύναξη είχε να δει η πόλη από την απελευθέρωσή της το 1912 (δε θυμάμαι βέβαια γιατί δεν είχα γεννηθεί). Προσπάθησα να δω την εικόνα αλλά η Παναγία απουσίαζε είχε δραπετεύσει πανικόβλητη από τις κροτίδες στο μοναστήρι της. Μια από τις μπάντες έπαιζε συνεχώς το Χριστός Ανέστη, εκ νεκρών εννοείται... «...μόνον που με κοίταζαν από μέσα μου νωπά τα μάτια της απ’ τα κεριά και σφύριζα θυμάμαι το «Χριστός Ανέστη» έγραφε στα «Μαύρα λιθάρια» του ο Μιχάλης Γκανάς. - Πάσχα λύτρον λύπης;