Αλέες...

Κάποτε στο Παρίσι περπάτησα στην αλέα «Μ. Προυστ». Μια γλυκιά γωνιά στο κέντρο της πόλης. Το μέγα έργο του Προυστ «A la techrche du temps” («Αναζητώντας το χαμένο χρόνο») εκτείνεται σε 2400+1 σελίδες (1585 χιλιοστόγραμμα βάρος μονότομο) το διεξήλθα σε μτφρ Π. Ζάννα στις εκδόσεις Ηριδανός (τους ύστερους τόμους από την ΕΣΤΙΑ) κι έχω την αναγνωστική μου συνείδηση ήσυχη. Κάθε μέρα, χρόνια τώρα, περπατώ σε μια οιονεί αλέα -έτσι τη βάφτισα ενθυμούμενος αυτή του Προυστ – με τις μεγάλες αναλογίες ανθρώπων και τόπων φυσικά- – στην οποία υπάρχει μεγαλοπρεπής ανδριάντας του Ν. Κασομούλη αυτού του Κοζανίτη (1795-1872) - αγωνιστού και κορυφαίου απομνηματογράφου του Αγώνα. Το έργο του «Ενθυμήματα στρατιωτικά» που φρόντισε ο Γ. Βλαχογιάννης εκτείνεται σε 2.700+1 χειρόγραφες σελίδες. Αυτές τις μέρες διάβασα ένα μικρό μέρος τους σε χωριστό τόμο με επιμέλεια και σπουδαία εισαγωγή του Αλέξη Πολίτη και τίτλο «Με το σπαθί στο χέρι και με το ντουφέκι. Στο πολιορκημένο Μεσολόγγι», από τις Πανεπιστημιακές εκδόσεις Κρήτης. Αντιγράφω μια παράγραφο του Ν. Κσμλ . «Ευρισκόμενοι όλοι οι Ελληνες εις το γελέκι με το σπαθί και μαχαίρι εις το χέρι, και με το ντουφέκι, ιδού και ο Νότης. Εδιάβαινεν ερχόμενος προς την προσδιορισμένη γέφυραν. Ερώτησεν ποιός είναι μέσα. Τον είπαμεν ο Στορνάρης. «Σήκω» τον λέγει «Στορνάρη· εκινήσαμεν για τ’ όνομα του Θεού!» Ο Στορνάρης τον αποκρίνεται «Να περιμένομεν έως ότου να φύγουν αι γυναίκες» _ «[Ημείς] κινούμεν» τον λέγει, «και όποιος έχει γυναίκα ας φροντίσει πλέον· δεν γινόμεθα φύλακες των γυναικών των («των μ......ν») αυτήν την ώρα!» Ο Στορνάρης έφερνεν την κάπαν του μαζί του, την φλοκάτα και τα άρματά του. Τον είπα να τα ρίξει να ελαφρωθεί, δεν ηθέλησεν «διότι κρυολογώ» αποκρίθηκεν...» Αγρια, σκληρά, απάνθρωπα και πρωτίστως ηρωικά συμβάντα της νεοελληνικής φυλής...