Το παρόδοξον της αγίας Αικατερίνης στην Κοζάνη

Η Πάνσοφος, γλυκυτάτη κόρη, αγία δηλ. Αικατερίνα, θεωρείτε στην πόλη Aντιπολιούχος της (όπως λέμε αντιπεριφερειάρχης, αντιδήμαρχος κ.λπ.). Πολιούχος είναι ως γνωστόν ο άγιος Νικόλαος κι αυτό ορίστηκε με Ν.Δ. τη δεκαετία του '50. Στην εορτή του 6 Δεκ. αργούν οι Δ.Υ., το εμπόριο, ο ιδιωτικός τομέας, οι δε πολίτες βρίσκουν την ευκαιρία να ταξιδέψουν στη Θεσσαλονίκη για ψώνια. Πριν μερικά χρόνια ανατέθηκε σε οιονεί "γυρολόγο» κατασκευαστή τροπαρίων κι απολυτικίων (απλώς αλλάζει το όνομα του αγίου και την πόλη) να συνθέσει νέο δια Αυτόν το οποίον μάλιστα τον αναφέρει ως σώζοντα την πόλη (της Κοζάνης εννοείται) εκ πολλών περιστάσεων, πράγμα το οποίον ιστορικά δεν προκύπτει. Αυτό το κατασκεύασμα αντικατέστησε τον ωραίον «Κανόνα πίστεως και εικόνα πραότητας» και δεν γνωρίζω πως το πήρε ο άγιος.

Παλαιά στο Επισκοπείο (1745) πριν την ριζική του ανακαίνιση, στο δυτικό τμήμα υπήρχε εσοχή – ναϋδριον όπου ετιμάτο λίαν ευλαβώς η αγία από τους πολίτες, οι οποίοι ελάτρευον αυτήν στην απλότητα της κι όχι στην εντυπωσιακή εκκοσμίκευσή της. Ομως το παρέσυρε ο Γηρυόνης της αλλαγής και το εξαφάνισε. Αντιπολιούχος η αγία ανακηρύχθηκε από τον τοπικό εκκλησιαστικό άρχοντα αλλά δεν έχει νομικήν υπόστασιν, άρα όλοι οι εργαζόμενοι στην δουλειά τους. Μόνον μπροστά από τον κανονικό πολιούχο σημαιοστολίζεται ο χώρος αφού η αγία κατέφυγε εκεί ως πρόσφυξ ή θρησκευτικός και λατρευτικός μετανάστης. Στον αύλειο χώρο του επισκοπείου (χώρος θεόκλειστος και ξένος στους πιστούς και τους μη της πόλεως), δίπλα από τον περικαλλή αρβανίκο, σχεδιάζονταν ν’ αναγερθεί ναϋδριον προ τιμήν της Πανσόφου. Ομως μητρόπολη, δήμος, αρχαιολογική υπηρεσία ερίζουν περί αυτού. Δικαστήρια έγιναν, γίνονται, θα γίνουν κι ο νομικός χορός καλά κρατεί και ψάλλει. Ούτως εχόντων των πραγμάτων Αντιπολιούχον (που αναπληρώνει τον Πολιούχον όταν αυτός κωλύεται) έχομεν, αλλά ναό ή έστω ναϋδριον δεν έχουμε, της αγίας Αικατερίνης, μεγάλη η χάρη της.