Από τη βραδιά για τον Ν. Π. Δελιαλή, ένας Χ. Λ. Μπόρχες στην Κοζάνη

«...Τον καιρό της βιβλιοξεφάντωσής μου με την Κοζάνη πόλη του Βιβλίου (Δημοτική Βιβλιοθήκη + ΙΝΒΑ) περιέφερα σε δημόσιες εκδηλώσεις ποιητικών αναγνώσεων, στη Θεσσαλονίκη κυρίως, το ποίημα του Χ. Λ. Μπόρχες «Φύλακας των Βιβλίων». Ετσι κάπως ήθελα να νιώθω αλλά μ’ έτρωγε η τύψη πως αντιποιούμην ξένον τίτλο. Αυτός ανήκε και στην κυριολεξία – έτσι υπέγραφε το πρώτον ως Βιβλιοφύλαξ- στον Ν. Π. Δελιαλή. Δεν υπήρξε ποτέ τύποις διευθυντής της Δημοτικής Βιβλιοθήκης όμως ήταν αυτός που την πήρε το 1930 στους ώμους του, την έσωσε, την ανέδειξε, την έκανε διάσημη. Θα έλεγα πως υπήρξε ο αναστηλωτής αυτού του βιβλιοκαθεδρικού μαζί με τον ομόχρονό του άγιο Νικόλαο με διαστάσεις μπαρόκ.

«Τα μάτια μου δεν έχουν πλέον φως. Τα ράφια

είναι εκεί ψηλά και στην ηλικία μου πια δεν τα φτάνω...»

Αυτή τη ποιητική εικόνα του Μπόρχες τη βλέπω με τα μάτια της ψυχής μου. Γέροντας εντελώς ημίτυφλος κι ανήμπορος να βηματίζει στο πρώην βασίλειο του. Ενας Βασιλιάς Ληρ που χωρίς να τον έχουν απαρνηθεί οι κόρες του εν τούτοις να νιώθει εκεί ξένος ορισμένως, ίσως κι εχθρός, «Τι να θέλει αυτός ο γέρος...» στην «καβαφική εκδοχή ο γέρων».

“τουλάχιστον, θα μ’ αναγνωρίσουν οι νεκροί μου”

σκέφτηκα κι έτρεξα στο σταθμό και νύχτωνε σιγά σιγά

κι η πόλη χανόταν

πέρα σ’ ένα απίθανο βάθος -

κι εγώ ήμουν άρρωστος για Θεό. (Τ. Λειβαδίτης)

Ο ΝΠΔ ήταν άρρωστος για τα βιβλία, τα αρχεία, τα αρχαία τα κειμήλια της πίστης και της τοπικής ιστορίας · ήταν τα παιδιά του, η οικογένειά του, οι συγγενείς του ο βιότοπος του, το σπίτι της ψυχής και το σώματός του. Εζησε μ’ αυτά και γι αυτά.

Τρία υπόφερε δεινά τρεις πίκρες τρεις αρρώστιες

Μια τα αρχαία μάρμαρα μιά τα παλιά βιβλία

Και Τρίτη πιο ανίατη του τόπου η ιστορία

Β. Γ. Σαμπανόπουλος, Ελιμειακά τχ.6-7

.......

Ο Ν.Π.Δ. ήταν κάτι σαν τον Χ.Λ. Μπόρχες, τα βιβλία τα ένιωθε, τα μύριζε, τα γνώριζε δια της αφής - τέλος τυφλώθηκε εννοείται ή ένας Εζρα Πάουντ που «ανάσαινε γράμματα, έτρωγε γράμματα, ονειρευόταν γράμματα». Ούτε οικογένεια γνώρισε ούτε γυναίκα ούτε παιδιά αλλά με τις χιλιάδες νοητές κι ακατανόητες υπάρξεις με τις οποίες συνυπήρξε κατέλιπεν ευγενείς απογόνους της γνώσης.

Κάποιες σκέψεις ίσως ουχί παραδεδειγμένης χρησιμότατος έτσι για να ‘χουμε να λέμε στο μέλλον, νομιμοποιούμενες και από το πολυχρόνιο παρελθόν μου στη Βιβλιοθήκη. Σκέψεις για συζήτηση ίσως περί του πρακτέου και τη συνέχεια της.

Η πόλη απέκτησε κτήριο βιβλιοθήκης αντάξιο της βιβλιοιστορίας της κι επιτέλους εστεγάσθην. Σ’ αυτούς που εργάστηκαν γι αυτήν στο παρελθόν και στο τώρα για να οικοδομηθεί αξίζει μια πρώτη τιμή.

Τώρα οι όποιοι υπεύθυνοί της με τη σειρά τους πρέπει να πάρουν κάποιες αποφάσεις

1. Το νέο ΔΣ να απαρτισθή κατά το πρότυπον του ΔΣ του Αναγνωστηρίου Κοζάνης του 1916 που είχε μέλη του τους επιφανέστερους πολίτες των γραμμάτων και της κοινωνίας και να πάψει να είναι μια συναρίθμηση προσώπων εκ των δημοτικών συνδυασμών.

2. Να δρομολογήσει στο επόμενο διάστημα πρόσληψη θεσμικού διευθυντή που θα πάρει πάνω του την όλη υπόθεσή της.

3. Να παύση τιτλοφορούμενη «Κοβεντάρειος» μένοντας στην ιστορική της ονομασία Δημοτική Βιβλιοθήκη Κοζάνης. Μια στιγμή στην ιστορία της δεν μπορεί να ορίζει το όλον της σε βάθος 360 χρόνων.

4. Νέος σχεδιασμός δράσεων και κατεύθυνσης της Β. όχι ως ένα πολυπολιτισμικό κέντρον όπου κάθε πικραμένη ή και γλυκεία διάθεση θα υιοθετείται, αλλά θα είναι η βιβλιοθήκη των βιβλίων, των αναγνωστών της κι όχι μόνον εκείνων που έρχονται με τα βιβλία του σχολείου και του φροντιστηρίου σ’ αυτήν να διαβάσουν τα μαθήματά τους· των συγγραφέων, των ερευνητών, των υποψηφίων για διδακτορικά και μεταπτυχιακά, των μελετών· της γραφής και της ανάγνωσης εν τέλει και τελικά.

5. Σάρωση δια της αλλαγής και της μεταρρύθμισης των κανονισμών και διατάξεων λειτουργίας με γνώμονα να γίνει πλέον φιλική ζεστή ανθρώπινη στους χρήστες της κι όχι απλά υπηρεσιακή κι απρόσωπα δημοσιοϋπαλληλική.

6. Ηταν τύχη αγαθή που η Βιβλιοθήκη αυτά τα χρόνια είχε πρόεδρό της μια ξεχωριστή πνευματική καλλιτεχνική προσωπικότητα τον Παναγιώτη Δημόπουλο που σήκωσε τους ώμους του ως Ατλαντας, την ιστορία της και το σήμερά της.