Μικρά τοπικά ιστορικά

Προφανώς και δεν μ' ενδιαφέρει ο ιστάμενος προσοχή γραβατοφόρος
(σπάνιον είδος) της νυν εξουσίας αλλά δεξιά  όπως κοιτάμε

1. Στην νεότερη ιστορία της πόλεως δύο φορές αυτή κινδύνεψε από γενική καταστροφή. Το 1822 μετά την καταστροφή της Νάουσας, 124 άνδρες και γυναίκες οι οποίοι διασώθηκαν, ήρθαν φυγάδες σ’ αυτήν. Τους κυνηγούσε να τους περάσει από στόματος μαχαίρας ο Αμπαλαμπούτ Πασάς. Οι κοζανίτες τους δέχτηκαν, τους έκρυψαν και δι’ άλλης οδού τους φυγάδευσαν έξω απ’ αυτήν. Ο τότε μητροπολίτης Βενιαμίν με χίλιους τρόπους, λόγια και με δωροδοκίες κυρίως

«άμα τη αφίξη του στρατάρχου έπεμψεν αυτώ δύο ημιόνους κεκοσμημένους μεγάλης αξίας, δώρα τινα αλλά και 10 χιλ. ρουφχιέδες» κατάφερε να πείσει τον άγριο Τούρκο ότι η πόλη δεν έκρυψε ναουσαίους. Και ούτως διεσώθη από τους τούρκους που ήταν έτοιμοι να την σβήσουν από το χάρτη.

2. Ενώ ο Ελληνικός στρατός  προέλαυνε από τα Σέρβια για την Κοζάνη την 11η Οκτωβρίου, ο Χασάν Ταχσίν Πασάς με το επιτελείο του ήταν σε πολεμικό συμβούλιο κι αποφάσιζαν τι θα κάνουν με την πόλη. Ο μισέλληνας Ομέρ μπέης υποστήριξε τον βομβαρδισμό της Κοζάνης μαζί με άλλους 2 οπαδούς της γνώμης του. Ομως ο Ταχσίν πασάς ματαίωσε το βομβαρδισμό και την καταστροφή της κι ανεχώρησε για Βέροια. Νομίζω πως μια ενθύμηση του Ταχσίν θα άξιζε εκ μέρους της Κοζάνης.

3. Με το ατύχημα της 5ης  μεραρχίας στο Αμύνταιο την 24η Οκτωβρίου 1912, αυτή διελύθη κι ατάκτως επέστρεψε στην Κοζάνη. Οι κάτοικοι «βλέποντες τους στρατιώτας εν αλλοφροσύνη εκφεύγοντες και ρίπτοντες τα όπλα  ευρέθη εν δυσκόλω καταστάσει. Οι πλείους όθεν των κατοίκων καταλιπόντες οικίας, καταστήματα και λοιπά πράγματα ετράπησαν εις Σέρβια και τας παρακείμενας προς Νότον κωμοπόλεις και χωρία εν ταραχή και υπό βροχήν. Και ην σπαρακτική η εικών της αποχωρήσεως, και ομοία προς την υπό του Πλουτάρχου εν τω βίω Θεμιστοκλέως διαγραφομένη αποχώρησιν των Αθηναίων κατά τα Μηδικά.»

4. Η πόλη της Κοζάνης ελευθερώθηκε άνευ μάχης και ούτε μετά τον πανικό από το ατύχημα της 5ης μεραρχίας έμειναν σ’ αυτήν οι κάτοικοί της να την υπερασπίσουν... 

5.   Τα ιστορικά στοιχεία είναι από την «Ιστορία της Κοζάνης» του Π. Λιούφη 1924, Αθήνα.