Στο περιστύλιον την 20η Αυγούστου

Οι άγνωστες λέξεις της «Νυκτωδίας» στο Περιστύλιο,
το βράδυ της 20ης Αυγούστου

Του Β.Π. Καραγιάννη

Το θέμα. Νυκτωδία 20 Αυγούστου, βραδιά υψηλών μουσικών τόνων κι αντίστοιχων ποιητικών στόνων στο Περιστύλιον μεταξύ του ναϋδρίου αγίας Αννης και του εγκατελειμένου Ξένια, ώρα 8 το βράδυ

Νυκτωδία Ασμα αδώμενον κατά την νύκτα. Είδος μουσικής συνθέσεως χαρακτήρος μελαγχολικού και ονειρώδους περισσότερο γνωστόν υπό τον όρον «νυκτερινό». Το θυμήθηκα κι από τη «Νεολιθική Νυκτωδία της Κροστάνδη» επική και θλιμμένη σύνθεση του μέγιστου των ποιητών Νίκου Καρούζου:
-Δώσε μου σαν ενθύμιο τον ορισμό της εξουσίας.
-Ως προς εμένα η εξαχτίνωση του χτήνους...

Στόνος Στεναγμός, θρήνος (άλλως στοναχή)

Περιστύλιον Ημιτελές κιόσκι στο λόφο μεταξύ Αγίας Αννης και Μεταμορφώσεως του Σωτήρος περιοχής Ξενία. Αποτελείται από 8 κολόνες ενωμένες στην κορυφή τους. Κατά καιρούς τις βάφει ο Δήμος έτσι χωρίς λόγο. Εγινε επί εποχής Ν. Π. Δελιαλή, ιστορικού διευθυντού της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Κοζάνης με πρότασή του, ίνα κάθονται εκεί οι επιχώριοι λόγιοι να διαβάζουν, να γράφουν και να διαλογίζονται, δημαρχούντος δε Βασιλείου Ματιάκη, τέλος δεκαετίας 50 αρχές του 1960. Δεν ολοκληρώθηκε σε κιόσκι διότι όπως είπαν τόφερνε προς το μασονικόν από την σαφή έφεση προς αυτήν του τότε Δημάρχου.

Ξενία εγκατελειμένο. Ξενοδοχείο και περίγυρός του· το πιο ωραίο μέρος της πόλεως διατελεί εδώ και χρόνια σε πλήρη εγκατάλειψη, όπως και τα περισσότερα Ξενία του ελλαδικού χώρου υποκείμενα την επέλεση των νεοβάρβαρων υποκειμένων του κέρδους και της συνειδητής ξενηλασίας του ωραίου. Ερίζουν περί της τύχης του, Δήμος, ΕΟΤ, ιδιώτες. Τα δικαστήρια έχουν τον πρώτο μακρόσυρτο ρόλο, ενώ η φθορά το δεύτερο αλλά άμεσο, κάθε μέρα και κάτι περισσότερο. Ας φωνάξουμε κάπως πιο δυνατά να τελειώσει επιτέλους αυτό το αλισβερίσι με την ασχήμια και την δημοτική αβελτηρία.

Μπάχμαν INGEBORG ποιήτρια, διηγηματογράφος, δοκιμιογράφος, θεατρική συγγραφέας. Ενας άνθρωπος με πολλές ιδιότητες. Γεννήθηκε το 1926 στην Αυστρία. Τον Οκτώβριο 1973 πέθανε, όταν νύχτα έπιασε φωτιά το κρεβάτι της στο σπίτι στη Ρώμη που ζούσε, από ένα τσιγάρο. Ηταν 47 ετών. Στο μεσοδιάστημα έγραψε και υπέροχα ποιήματα, όπως αυτά της συλλογής: «Να λέω λόγια σκοτεινά» που κυκλοφορήσαν στις εκδόσεις «Νεφέλη» σε μετάφραση της Ντ. Σιδέρη-SPECK. ενθύμιον ακριβό απ’ τη φετινή έκθεση βιβλίου της Θεσσαλονίκής, Ιούνιο μήνα.

Ενα είδος απώλειας

Μαζί χρησιμοποιήσαμε: εποχές, βιβλία, μουσική.
Τα κλειδιά, τις κούπες του τσαγιού την ψωμιέρα,
λινά σεντόνια κι ένα κρεβάτι.
Μια προίκα φέραμε από λέξεις
χρησιμοποιήθηκαν αναλώθηκαν
Σεβαστήκαμε τους κανόνες του σπιτιού. Στα λόγια.
Στην πράξη. Και πάντα δίναμε τα χέρια.

Ερωτεύτηκα, τον χειμώνα, ένα Βιεννέζικο Septett
και το καλοκαίρι, ένα χωριουδάκι στα βουνά,
μια αμμουδιά κι ένα κρεβάτι.
Αντικείμενο λατρείας οι ημερομηνίες, τις υποσχέσεις
τις κηρύξαμε απρόσβλητες,
ίνδαλμά μας το Κάτι και μπροστά στο Τίποτα
σταθήκαμε με σεβασμό,

(στη διπλωμένη εφημερίδα, στην κρύα στάχτη,
σ’ ένα σημείωμα)
άφοβοι μπρος στη θρησκεία, ναός μας ήταν αυτό το κρεβάτι.

Από τη θέα στη θάλασσα πήγαζε η ανεξάντλητη ζωγραφική μου.
Ψηλά απ’ το μπαλκόνι χαιρετούσα τον λαό,
τους γείτονές μου.
Κοντά στο τζάκι, στη ζεστασιά, είχαν τα μαλλιά μου το πιό
βουερό τους χρώμα.
Το κουδούνισμα στην πόρτα ήταν συναγερμός για τη χαρά μου

Δεν έχασα εσένα
όλο τον κόσμο έχασα.

Φυλλομαζώχτρα. Η περίεργη κυρία που τα βράδια κατεβαίνει στην πόλη και τσακώνεται με τα αδέσποτα παιδιά που την πετροβολούν συνήθως. όπως και λόγια υβριστικά της επιδαψιλεύουν. Αυτή είναι εντελώς κωφάλαλη και τα αδέσποτα σκυλιά της περιοχής τη γνωρίζουν και την συμμερίζονται. Μαζεύει τα φύλλα και τα χόρτα γύρω από τα ναϋδρια του λόφου του χαμηλού Αη-λια. Ατύπως δεν της επιτρέπεται η είσοδος σ’ αυτά, όταν λειτουργούν και σαν δαρμένο σκυλί απ’ έξω παρακολουθεί με τα μάτια της ψυχής της,. Ξεβοτανίζει κι αποψιλώνει το χώρο· είναι ένας ενεργός πολίτης που φυλάγει τα δέντρα από την φωτιά, γεμίζοντας με τα ράκη περισυλλογής της τον βιο-τροπό τη. Κάθε Σάββατο ενώ οι νοικοκυραίοι με τα καροτσάκια τους πηγαίνουν στη λαϊκή για τα εβδομαδιαία εφόδια της κοιλιάς, αυτή κατεβαίνει από το λόφο των ναϋδρίων με ένα διαλυμένο καροτσάκι, στο κέντρο και κάνει τη διαλογή στους κάδους σκουπιδιών. Τον τόπο της εκτάκτως καθάρισε η υπηρεσία καθαριότητας του Δήμου γιατί ήταν στο χώρο της εκδήλωσης στο Περιστύλιον. Οταν μάζεψαν τη ρακοσυλλογή της όλο το βράδυ γύριζε και θρηνωδούσε την απώλειά τους. Θα μπορούσε να την αφορούσε κάπως το ποίημα της Ι. Μπάχμαν. Είχε αγριέψει.
Η απόλυτη απελπισία του ανήμπορου και ηττημένου.

Δημήτρης Δημόπουλος κλασικός συνθέτης, άριστος πιανίστας, διευθυντής ορχήστρας, θεμελιωτής της νεότερης διαδρομής του Δημοτικού Ωδείου Κοζανης. Στη θητεία του έμαθε ο κόσμος ν’ ακούει, να κατανοεί κάπως την κλασική μουσική. Φυσικά του αρνήθηκαν τη συνέχεια εκεί, ότι η τέχνη του ήταν πάνω από τα μέτρα του ανεκτού ή μήπως και κατανοητού. Επαιξε και καταγοήτευσε, Μπετόβεν, κυρίως τη «Σονάτα υπό το Σεληνόφως», αλλά και δικούς του αυτοσχεδιασμούς.

Στάθης Νατσιός ηθοποιός διέπρεψε και ως παιδαγωγός και ως ένα σημείο διέσωσε και με την σκηνική του εμφάνιση, την «Ηλέκτρα» του Σοφοκλή, που ανέβασε το Θεατροδρόμιο πριν λίγο καιρό σε σκηνοθεσία Γιώτη Βασιλειάδη. Εξοχος αναγνώστης καθήλωσε το κοινό καθώς διάβασε τα ποιήματα της Ι. Μπάχμαν από τη συλλογή της «Να λέω λόγια σκοτεινά».

Μπετόβεν ο γνωστός συνθέτης, που λίγο πριν φτάσει στην ηλικίας της ανωτέρω Φυλλομαζώχτρας κουφάθηκε όπως κι αυτή, αλλά όμως μιλούσε κι άκουγε. Συνέλεξε πρωτίστως τους ήχους της συμπαντικής, παγκόσμιας μουσικής και την μετέφερε στη γλώσσα και τ’ αυτιά των ανθρώπων επί γης, ως εξαγγέλματα θεία.

Επώνυμος άρχων της βραδιάς η ΔΕΠΑΚ και η κυρία Ευαγγελία της, επιμελήθηκε τις ωραίες προσκλήσεις και τις άθλιες αφίσες, όπως και όλο το τεχνικό μέρος, τηλεφωνώντας δώθε κείθε.

Ανώνυμοι άρχοντες οι ακροατές που κατέκλυσαν το χώρο, τις καρέκλες και τα τσιμεντένια καθίσματα, δεκάδες δηλαδή ωραία πρόσωπα κοιτούσαν, άκουγαν, ένιωθαν. Είδαν από ψηλά την πόλη και διαπίστωσαν, μέσα από τη μαγεία της μουσικής και της ποίησης, πως είναι ωραία! Ολοι τους έφυγαν με μικρές ή μεγάλες λαβωματιές, απ’ αυτές που αφήνει στις άδολες ψυχές, η υψηλή τέχνη.
Κοινό που ψάχνει το ωραίο
κι όχι μάζα που κολυμπά στο αγοραίο

Δ. Δασκαλόπουλος διευθυντής της χορωδίας του ΚΑΠΗ, όστις έδωσε άδεια στο πιάνο του, και αυτό ήρθε στην ώρα και στη θέση του, μεταφερόμενο από τους πολύ δυνατούς υπαλλήλους της ΔΕΠΑΚ στο κέντρο του ενδιαφέροντος.

ΔΗΠΕΘΕ χορηγός δεν ξέρω ακριβώς ποιού πράγματος;

Συνεταιριστικό Βιβλιοπωλείο. Λίγο πριν την έναρξη, περί την αμφιλύκη, έφερε κι έθεσε σε λειτουργία σιντί με το ρεσιτάλ της Ντόρας Μπακοπούλου και τα «Νυχτερινά» του Σοπέν. Ηταν η μικρή Είσοδος στη Νυχτωδία.

Παρέμβαση Περιοδικό γραμμάτων αλλά και παρόμοιων νυκτερινών δημιουργημάτων.

Σελήνη 19 ημερών οδεύουσα προς την έλλειψή της που δεν πρόλαβε να ανατείλει, ευτυχώς, κι ακόμα πιο ευτυχώς δεν ήταν η γλυκερή πανσέληνος διότι τότε θα συνέπιπτε το όλον με τη ρουτίνα των εκδηλώσεων του Υπουργείου Πολιτισμού για την Πανσέληνο του Αυγούστου στα αρχαία. Οταν πριν λίγες μέρες ολοκληρώθηκε είδαμε με τι όρεξη την δάγκωνε η έκλειψη· σχεδόν την έφαγε ολόκληρη, ένα νύχι ύπαρξης της άφησε.

Αυτοσχέδιοι ποιητές. Οσοι νεαροί καταφεύγουν σ’ αυτό το Περιστύλιο, εδώ και χρόνια γράφουν στις κολόνες που έγιναν αισθηματικά παλίμψηστα -και καλά κάνουν- και πράττουν -κι ακόμα καλύτερα κάνουν- ποιήματα δια ζώσης, ώρες νυχτός επί το πλείστον.
Ενα δείγμα γραφής:

«Τώρα είσαι σύννεφο
μα αν γίνω χιόνι
θέλω να πέσω μεσ’ στον κήπο σου
στη άκρη της αυλής
Να μαι το δάκρυ του χιονάνθρωπου
που λιώνει
μες στην απέραντη λιακάδα της δικής σου ζωής
1/5/08
Δεύτερον δείγμα:

«Δήμητρα, Ζωή, Νάσια, Κατερίνα, Κάτια, Χριστίνα, Βαϊτσα, Βάσω, BFFE στην καρδιά μου θα είστε για πάντα οι καλύτερες μου φίλες ΝΑΣΙΑ 31/12/05

ΕΞΟΔΟΣ

Κυρίες και κύριοι
Θα ήθελα να σας ονομάσω έναν έναν όλους απόψε αλλά δεν γίνεται. Να ξέρετε όμως πως: «Στην καρδιά μας θα είστε οι καλύτεροί μας φίλοι».